Vợ Chồng A Phủ - Tô Hoài

Trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ (Tô Hoài), giữa không khí đón tết ở Hồng Ngài, “Mị nghe tiếng sáo vọng lại, thiết tha bổi hổi. Mị ngồi nhâm thầm bài hát của người đang thổi.

Mày có con trai con gái rồi Mày đi làm nương Ta không có con trai con gái Ta đi tìm người yêu.”

Và lúc say, Mị nghĩ đến tình cảnh của mình: “Nhớ lại, chỉ thấy nước mắt ứa ra. Mà tiếng sáo gọi bạn yêu vẫn lửng lơ bay ngoài đường.

Anh ném pao, em không bắt

Em không yêu, quả cao rơi rồi...”

Đến khi bị trói: “Mị vẫn nghe tiếng sáo đưa Mị đi theo những cuộc chơi, những đám chơi. “Em không yêu, quả cao rơi rồi - Em yêu người nào, em bắt pao nào... Mị vùng bước đi. Nhưng tay chân đau không cựa được. Mị không nghe tiếng sáo nữa?

(Vợ chồng A Phủ, Ngữ văn 12 , tập 2, NXB Giáo dục, H. 2013) Hãy phân tích ý nghĩa của tiếng sáo trong mỗi lần xuất hiện ở đoạn văn trên.

Mở bài

+ Học sinh giới thiệu vài nét về tác phẩm Vợ chồng A Phủ và nhà văn Tô Hoài.

+Giới thiệu chi tiết tiếng sáo trong đêm tình mùa xuân là một chi tiết nghệ thuật giàu ý nghĩa. ( Thân bài)

(1) Tiền để phân tích:

+ Nêu hoàn cảnh sáng tác của tác phẩm (phần này học sinh tham khảo tiểu dẫn SGK).

+ Nêu nội dung chính và nghệ thuật tiêu biểu của tác phẩm (phần này học sinh tham khảo ghi nhớ SGK).

(2) Trọng tâm phân tích:

 +Chi tiết tiếng sáo là một chi tiết nghệ thuật đặc sắc, tiếng sáo được nhắc nhiều lần trong tác phẩm, được miêu tả từ gần đến xa, được tái hiện qua vu cung bậc: Tiếng sáo “lấp ló đầu núi”, tiếng sáo văng vẳng đầu làng gọi bạn, sáo lơ lửng bay ngoài đường”, tiếng sáo “rập rờn trong đầu Mị.

+ Tiếng sáo góp phần gợi ra bức tranh phong tục và không gian văn hóa đậm chất Tây Bắc khi xuân về.

+ Tiếng sáo tác động và thể hiện những diễn biến nội tâm của nhân vật Mị: Tiếng sáo là chi tiết thống nhất sự đứt nối, liền mạch trong những kỉ niệm về quá khứ; tiếng sáo - kí ức tươi đẹp như một bản tình ca của thời tuổi trẻ làm sống dậy những khát khao hạnh phúc tưởng chừng đã mất. Để phù hợp với diễn biến tâm trạng của nhân vật nhà văn đã miêu tả tiếng sao thật tinh tế với những sắc điệu riêng: say sưa ngọt ngào dẫn dụ (lần 1), hòa trộn giữa khát khao tình yêu tự do với những day dứt về thực tại (lần 2), bùng phát vượt khỏi thực tại và lịm tắt trong nỗi ai oán về kiếp người

+ Những ý nghĩa của tiếng sáo: Tiếng sáo là biểu tượng cho tiếng gọi cuộc sống, tình yêu; nó đã lay gọi, khơi gợi lòng yêu đời, yêu cuộc sống tự do trong Mị. Tiếng sáo có quan hệ mật thiết với quá trình diễn biến tâm lí của Mi, là động lực thúc đẩy Mị đi đến hành động chuẩn bị đi chơi xuân. Tiếng sáo thể hiện tư tưởng của tác phẩm: sức sống con người cho dù bị dẫm đạp, trói buộc nhưng vẫn luôn âm ỉ chờ Cơ hội bùng lên.

+ Như vậy sáng tạo chi tiết tiếng sáo là cách tác giả góp phần thể hiện giá trị nhân đạo sâu sắc của tác phẩm: phát hiện sức sống kì diệu, lòng yêu đời và yêu sống ở nhân vật trong hoàn cảnh đọa đầy. Tiếng sáo là âm thanh tâm hồn. tự do của những người dân lao động vùng cao Tây Bắc sẽ có lúc khiến họ vùng lên phản kháng không cam chịu giam hãm, tù đày.

+ Nghệ thuật trong những trang văn miêu tả tiếng sáo: Tiếng có miêu tả với ngôn ngữ giàu hình ảnh, gợi cảm, giàu chất thơ, mang bản sắc . dân Tây Bắc, giọng văn ngọt ngào, nhẹ nhàng, tha thiết. Nghệ thuật, | tâm lí nhân vật tinh tế, sinh động, chân thực.

Kết bài

+ Tiếng sáo là một chi tiết nghệ thuật đặc sắc trong tác phẩm.

+ Âm thanh đánh thức sức sống tiềm tàng của nhân vật, góp phần thể hiện giá trị nhân đạo sâu sắc của tác phẩm và thể hiện vốn hiểu biết của nhà văn Tô Hoài về phong tục tập quán và vẻ đẹp của con người vùng cao.