Rừng Xà Nu - Nguyễn Trung Thành

 Có ý kiến cho rằng: Ở Tnú không có vấn đề tìm đường, nhận đường như nhân vật A Phủ, câu chuyện về Tnú được mở ra từ chính chỗ A Phủ dần khép lại. Hãy so sánh hai nhân vật A Phủ (Vợ chồng A Phủ – Tô Hoài) và Tnú (Rừng xà nu – Nguyễn Trung Thành) để thấy được những phẩm chất mới mẻ ở Tnú. 

1. MỞ BÀI

 Giới thiệu khái quát hai tác phẩm, hai tác giả và vấn đề nghị luận. 

- Nguyễn Trung Thành và Tô Hoài là hai nhà văn gắn bó mật thiết với cuộc kháng chiến chống ngoại xâm của dân tộc ta.

- Điểm chung của hai nhà văn là đều có những tác phẩm ngợi ca truyền thống yêu nước, căm thù giặc và khao khát chiến đấu, son sắt với cách mạng của nhân dân ta.

- Tuy cả hai tác giả đều nói về người dân trong cuộc kháng chiến nhưng mỗi nhà văn lại xây dựng nhân vật với những đặc điểm riêng: Ở Tnú không có vấn đề tìm đường, nhận đường như nhân vật A Phủ, câu chuyện về Tnú được mở ra từ chính chỗ A Phủ dần khép lại.

2. THÂN BÀI 

a. Giải thích

- Tìm đường, nhận đường là vấn đề nhận thức về lí tưởng - mục đích cao nhất của cuộc sống.

- Nhân vật A Phủ của Tô Hoài được coi là nhân vật đang trên đường đi tìm lí tưởng và nhận thức lí tưởng. Nhân vật Tnú đã có lí tưởng ngay từ khi anh còn nhỏ.

> Ở Tnú không có vấn đề tìm đường, nhận đường như nhân vật A Phủ, câu chuyện về Tnú được mở ra từ chính chỗ A Phủ dần khép lại. Có nghĩa, Tnú là hệ nối tiếp, đi sau, sẽ có những bước phát triển và phẩm chất mới mẻ hơn so với nhân vật đàn anh A Phủ.

b. Điểm gặp gỡ và khác biệt của hai nhân vật

 * Điểm gặp gỡ 

- Đều sinh ra từ những vùng cao xa xôi, hẻo lánh: + A Phủ sinh ra tại vùng núi Tây Bắc. + Tnú sinh tại vùng đất Tây Nguyên đầy nắng và gió. - Đều mồ côi:

+ Cha mẹ A Phủ mất trong dịch đậu mùa khi đó cậu chừng 10 tuổi, dần dần đi làm thuế cho nhà người ta.

+ Tnú cũng mồ côi từ nhỏ được dân làng Strá nuôi dưỡng. - Lớn lên đều là những chàng trai khoẻ mạnh, cường tráng: + A Phủ được ví như con trâu tốt trong làng. + Tnú được ví như cây xà nu cường tráng bất chấp đạn bom. - Cả hai đều có phẩm chất dũng mãnh, căm thù cái ác, sự bất công và đi theo cách mạng: + A Phủ • Chống lại A Sử – con quan khi hắn phá cuộc chơi không sợ cường quyền.

• Sau khi được Mị cắt dây cởi trói, chạy đến vùng Phiềng Sa, được người cán bộ A Châu giác ngộ, anh đã là du kích hoạt động rất tích cực.

+ Tnú 

• Gan góc quả cảm ngay từ nhỏ (Nuôi giấu cán bộ, nuốt thư khi bị bắt). 

• Chỉ huy dân làng mài vũ khí, chuẩn bị lực lượng chiến đấu.

• Mặc dù chịu nhiều đau thương: Vợ con mất, bàn tay bị đốt nhưng anh vẫn tham gia lực lượng cách mạng, cầm vũ khí chiến đấu.

* Sự khác biệt 

- A Phủ 

+ Cảnh ngộ của A Phủ rất đáng thương:

• A Phủ mồ côi cha mẹ từ khi còn nhỏ. 

• Nạn nhân của những tập tục phong kiến lạc hậu. 

 • Kiếp sống nô lệ ngựa trâu cho nhà thống lí. + Tính cách của A Phủ rất đặc biệt:

 • Ban đầu, do bị đọa đày triền miên khiến A Phủ rơi vào tình trạng chấp nhận, cam chịu (tập tễnh đi giết lợn phục dịch những kẻ vừa hành hạ mình; một mình rong ruổi ngoài rừng mà không chạy trốn; nghe lời thống lí tự đi lấy cọc, đóng cọc, lấy dây để hắn trói mình). 

 • Sau đó, sự gan góc và ý thức phản kháng trỗi dậy khi bị A Sử đánh vì để hổ bắt mất một con bò, anh không van xin, không cầu cứu, đêm xuống nhay đứt hai vòng dây trói; khi được Mị cứu, anh lập tức chạy trốn... 

> Cam chịu, cam phận đã trở thành thói quen của người nông dân trên các vùng núi cao, khi ánh sáng của Đảng chưa vươn tới. Họ sống như trong đêm tối không biết đường ra, không ai chỉ đường vạch lối. Đến khi cái chết cận kề, họ mới biết dựa vào nhau để giành giật lấy sự sống. 

> Tô Hoài chỉ ra cho người đọc thấy đó là bước tìm đường, nhận đường của A Phủ để sau này sang Phiềng Sa gặp A Châu (cán bộ Đảng), anh được giác ngộ và sẵn sàng cầm súng trở thành du kích quay về giải phóng quê hương.   

+ Khác với A Phủ, câu chuyện về cuộc đời của Tnú được mở ra từ chính câu chuyện về A Phủ được khép lại. 

+ Tnú mồ côi nhưng được sống trong vòng tay yêu thương đùm bọc của dân làng Xô Man. 

+ Được gần cán bộ cách mạng là anh Quyết, được dạy chữ để sau này tiếp nối làm cán bộ, lãnh đạo phong trào cách mạng ở quê hương. 

> Tnú có những điều kiện mà các nhân vật anh hùng miền sơn cước trước đó chưa có, hoặc chỉ có khi đã trải qua vô vàn đau khổ, gian truân. Vì thế, ở Tnú không còn là nhân vật “tìm đường” nữa, anh đã có những điều kiện thuận lợi và phẩm chất mới mẻ, vượt xa so với A Phủ. 

+ Tuy Tnú có một bi kịch đau đớn nhưng anh đã vượt lên hoàn cảnh đau thương, lên đường vào lực lượng vũ trang tiếp tục chiến đấu bảo vệ quê hương, đất nước. 

C. Đánh giá chung 

- Tnú – người anh hùng mà cụ Mết kể trong cái đêm dài ấy có những phẩm chất thật đáng quý. Anh may mắn hơn so với thế hệ đàn anh của mình như anh hùng Núp và A Phủ: 

+ Không phải sống kiếp tôi đòi cam phận, cam chịu.

 + Được thừa hưởng phong trào cách mạng từ cuộc kháng chiến chống Pháp của dân tộc. 

+ Được giác ngộ lí tưởng cách mạng ngay từ nhỏ. 

- Các anh đều là những người con ưu tú của núi rừng Tây Bắc, Tây Nguyên trong các cuộc chiến tranh vệ quốc, mang trong mình chủ nghĩa yêu nước, chủ nghĩa anh hùng cách mạng của dân tộc Việt Nam, mãi mãi là tấm gương sáng cho các thế hệ tiếp nối. 

3. KẾT BÀI 

- Đánh giá lại vấn đề. 

- Bài học nhận thức và hành động cho thế hệ trẻ trong cuộc sống, xã hội mới.