Lý Trí Và Tình Cảm

Việc Đại tá Brandon thình lình cắt ngang chuyến thăm viếng Barton Park và thái độ kiên quyết giữ kín nguyên nhân ông phải ra đi đã lấp đầy ý nghĩ và thắc mắc của bà Jennings trong hai, ba ngày. Bà có tính hay thắc mắc, cũng giống như mọi người khác vốn hay để ý đến việc đi lại của những người quen biết. Bà luôn thắc mắc về lý do của việc này, tin chắc rằng đây phải là do tin dữ, nghĩ ra mọi tình huống khổ sở ông có thể vấp phải, rồi nhất quyết cho rằng ông không thể nào vượt qua tất cả. Bà bảo:

Tôi tin chắc có điều gì đấy rất u uẩn. Tôi thấy được trên nét mặt ông ấy. Tội nghiệp! Tôi e rằng tình cảnh của ông có thể không sáng sủa. Sự sản ở Delaford không bao giờ mang lại quá hai nghìn mỗi năm, và anh ông ấy để lại mỗi thứ đều mang lại nợ nần lôi thôi. Tôi nghĩ ông được mời đến vì chuyện tiền bạc, chứ nếu không thì là chuyện gì khác! Tôi không rõ có đúng không. Tôi muốn hy sinh tất cả để biết được sự thật.

“Có lẽ đấy là chuyện cô Williams, và dần dà tôi dám chắc đúng thế, vì tôi nghe nói cô này bị bệnh khá nặng. Tôi có thể đánh cuộc bất kỳ bao nhiêu về cô Williams. Không lẽ nào ông ấy bị khổ sở về hoàn cảnh của ông ấy hiện giờ, vì ông là người rất cẩn trọng, chắc chắn lúc này đã thu xếp sự sản xong xuôi. Tôi không hiểu đấy là thu xếp như thế nào!”

“Có thể cô em ở Avignon bị bệnh nặng thêm và đã mời ông đến. Ông ấy phải đi vội vã dường như là do chuyện này. Trong thâm tâm tôi mong ông ấy vượt qua mọi buồn phiền, và xem xét cưới một cô vợ.”

Bà Jennings thắc mắc như thế, nói năng như thế. Bà thay đổi ý kiến theo từng ước đoán mới, tất cả đều dường như hợp lý như nhau khi bà chợt nghĩ ra. Mặc dù Elinor thật lòng quan tâm đến tình cảnh của Đại tá Brandon, cô không thể chiều theo ý muốn của bà Jennings mà đưa ra mọi ước đoán về việc ông ra đi thình lình. Ngoài việc cô cho là không nên cứ thắc mắc hoặc suy đoán mãi sự việc như thế, tâm trí cô còn bị vướng bận vì chuyện khác.

Đấy là sự im lặng khác thường của cô em và Willoughby về chuyện hai người, mà đáng lẽ họ phải biết mọi người đều để tâm đến. Khi hai người tiếp tục im lặng, mỗi ngày trôi qua đều khiến họ có vẻ lạ lùng hơn, trái ngược hơn với tính khí của cả hai. Elinor không thể hiểu được tại sao họ không công khai xác nhận với bà mẹ và cô, điều mà thái độ mỗi người đối với người kia đã cho thấy.

Cô có thể dễ dàng nhận ra rằng vào lúc này hai người chưa đủ điều kiện để tiến hành hôn nhân; vì dù Willoughby có khả năng tự lập, không có lý do mà tin rằng anh giàu có. Ngài John đã ước lượng sự sản của anh cho lợi tức khoảng sáu hoặc bảy trăm bảng mỗi năm, nhưng mức này khó bằng mức anh chi tiêu, và chính anh thường than túng thiếu. Nhưng cô không thể lý giải việc hai người kín đáo một cách lạ lùng như thế này so với quan hệ của họ vốn không giữ kín đáo gì cả. Vì sự kiện nghịch lý hoàn toàn với quan điểm và lối sống của hai người, đôi lúc cô nảy sinh ý nghĩ họ chưa thật sự tỏ tình với nhau; nên ý nghĩ này đủ để ngăn cô dọ hỏi Marianne.

Đối với mọi người, hành vi của Willoughby biểu hiện rõ nhất ý tình giữa hai người. Đối với Marianne, đấy là tất cả niềm thương mến đặc biệt mà quả tim một người biết yêu có thể bộc lộ; đối với những người khác trong gia đình đấy là sự chăm chút trìu mến của một người con rể và anh, em rể. Có vẻ như anh xem ngôi nhà nghỉ mát là nhà của mình: anh đến đấy thường hơn là ở Allenham. Nếu không có buổi họp mặt nào tại Barton Park, việc anh ra khỏi nhà buổi sáng hầu như chỉ để đến đấy; anh ở bên Marianne suốt ngày cùng với con chó săn của anh quấn quít bên chân cô.

-o0o-

Một buổi tối, khoảng một tuần sau khi Đại tá Brandon ra đi, tâm hồn anh dường như cởi mở hơn cho mọi cảm nghĩ gắn bó với những vật thể chung quanh anh. Khi nghe bà Daswood nói đến ý định nâng cấp ngôi nhà vào mùa xuân, anh nồng nàn phản đối mọi thay đổi cho nơi chốn mà tình cảm anh xem như đã hoàn thiện. Anh thốt lên:

Gì thế! Cải tạo nơi chốn thân yêu này! Không, tôi không bao giờ đồng ý việc này. Nếu tôn trọng cảm nhận của tôi, thì xin đừng thêm một viên đá nào trên bức tường, đừng nới rộng ra một phân nào.

Cô Daswood nói:

Anh không nên lo lắng, sẽ không có việc như thế; vì mẹ tôi sẽ không bao giờ có đủ tiền để muốn thử.

Anh thốt lên:

Tôi rất hài lòng được biết như thế. Tôi mong bà ấy nghèo mãi, nếu bà ấy dùng tiền bạc vào mục đích tốt hơn.

Bà nói:

Cám ơn, Willoughby. Nhưng anh nên yên tâm là tôi sẽ không hy sinh tâm tư của anh hoặc của ai khác tôi mến, để chi tiêu nâng cấp cả thế gian. Hãy tin rằng khi tôi tính toán tiền nong của tôi vào mùa xuân, dù có khoản nào chưa dùng đến, tôi thà để nó vô dụng thay vì chi tiêu khiến anh phải khó chịu. Nhưng có thật là anh yêu mến nơi này nên không thấy nó có khuyết điểm nào không?

Anh nói:

Đúng thật. Đối với tôi, nơi chốn này là hoàn hảo. Không, hơn nữa, tôi xem đây là mẫu nhà duy nhất trong đó người ta được hạnh phúc; và nếu tôi có đủ tiền tôi sẽ cho tháo dỡ Combe, xây lại đúng theo mẫu nhà nghỉ mát này.

Elinor thêm:

Cùng những cầu thang tối tăm và nhà bếp tỏa khói, tôi đoán thế.

Anh vẫn nồng nhiệt:

Vâng, cùng mọi thứ thuộc về nó; nếu vì tiện lợi hoặc bất tiện thì mọi thay đổi càng ít lộ liễu càng tốt. Lúc này, và chỉ lúc này, dưới mái nhà như thế, tôi mới cảm thấy hạnh phúc ở Combe giống như đã hạnh phúc ở Barton.

Elinor đáp:

Tôi cảm thấy tự hào rằng ngay trong hoàn cảnh bất tiện đòi hỏi phòng ốc tốt hơn và cầu thang rộng hơn, anh lại thấy nơi đây như là ngôi nhà hoàn hảo của anh.

Willoughby nói:

Chắc chắn có những tình huống tạo cho tôi ý tình sâu đậm hơn, nhưng nơi này sẽ mãi mãi chiếm giữ tâm tư tôi mà không nơi nào khác chia sẻ được.

Bà Daswood hài lòng nhìn Marianne, trong khi đôi mắt cô dán lên anh Willoughby với đầy ý nghĩa, như thể chỉ ra rõ ràng cô thật sự hiểu ý tình của anh.

Anh thêm:

Trong mười tháng tôi lưu lại Allenham, bao nhiêu lần tôi đã ước ao có ai đấy cư ngụ trong nhà nghỉ mát Barton! Lúc nào đi ngang qua đây tôi đều ngưỡng mộ khung cảnh của nó, đau xót nhận thấy không có ai đến ở. Lần kế khi tôi về đây, được bà Smith báo tin đã có người đến cư ngụ, rồi tôi cảm thấy hài lòng và để tâm đến việc này, tôi không ngờ đây lại là khởi đầu cho niềm hạnh phúc trong tôi.

Rồi anh hạ thấp giọng:

Có phải thế không, hở Marianne?

Và anh cao giọng tiếp tục:

Và tuy thế, căn nhà này bà Daswood định hủy hoại đấy à? Bà sẽ đánh mất chất giản đơn của nó qua việc nâng cấp trong vọng tưởng! Hành lang thân thương này nơi chúng ta bắt đầu quen nhau, trong đó chúng ta đã trải qua nhiều giờ hạnh phúc, bà lại hạ giá trị xuống còn một lối vào thông thường, rồi mọi người sẽ hồ hởi đi qua căn phòng từ trước đến giờ đã cung hiến nhiều tiện nghi thật sự hơn bất cứ gian phòng nào có kích thước rộng rãi nhất trên đời.

Một lần nữa, bà Daswood lại trấn an anh rằng bà sẽ không thực hiện sửa chữa nào như thế.

Anh nồng ấm đáp:

Bà thật là tử tế. Lời hứa của bà làm tôi an tâm. Chỉ cần bà hứa thêm một tí là tôi được hạnh phúc. Xin hãy nói với tôi rằng không những ngôi nhà của bà sẽ được giữ nguyên, mà tôi còn luôn thấy bà và những người khác cũng không thay đổi; và lúc nào bà cũng đối xử với tôi qua lòng hiền hòa vốn đã khiến những gì thuộc về bà trở nên rất thân thiết với tôi.

Bà Daswood sẵn lòng hứa, và thái độ của Willoughby trong cả buổi tối hôm ấy tỏ rõ mọi vẻ nồng thắm và hạnh phúc.

Khi anh từ giã, bà Daswood nói:

Chúng tôi có thể gặp lại anh tại bữa ăn tối ngày mai không? Tôi không yêu cầu anh đến buổi sáng vì chúng tôi phải đi thăm Phu nhân Middleton.

Anh hẹn sẽ trở lại lúc bốn giờ chiều.