Rừng Xà Nu - Nguyễn Trung Thành

Cảm nhận về vẻ đẹp sử thi của nhân vật Tnú trong truyện ngắn Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành (Ngữ Văn 12, tập 2, NXB Giáo dục).  Từ đó liên hệ với nhân vật trữ tình trong đoạn thơ sau để làm nổi bật tinh thần yêu nước và cách mạng của thế hệ trẻ Việt Nam: Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ Mặt trời chân lí chói qua tim Hồn tôi là một vườn hoa lá Rất đậm hương và rộn tiếng chim.  Trích Tố Hữu, Ngữ Văn 11, tập 2, NXB Giáo dục) 

* Yêu cầu chung 

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

Có đủ mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài nêu được vấn đề. Thân bài triển khai được vấn đề. Kết bài khái quát đánh giá được vấn đề.

b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: Vẻ đẹp sử thi của Thú, liên hệ với nhân vật trữ tình trong bài thơ Từ ấy. 

c. Triển khai vấn đề thành các luận điểm; thể hiện sự cảm nhận sâu sắc và vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng. 

* Yêu cầu cụ thể 

1. Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm, nhân vật – vấn đề nghị luận

2. Cảm nhận về vẻ đẹp sử thi của nhân vật Tnú 

Nhân vật mang vẻ đẹp sử thi nghĩa là tính cách, phẩm chất của Tnú có nhiều điểm tương đồng, khái quát hoặc được kết tinh từ tính cách, phẩm chất của con người Tây Nguyên; cuộc đời Tnú có điểm tương đồng với con đường đấu tranh cách mạng của con người làng Xô Man, đi từ khó khăn gian khổ đến thắng lợi, từ đau thương đến anh dũng. 

- Tnú trước hết điển hình cho tính cách con người Tây Nguyên. 

+ Yêu nước, căm thù giặc sâu sắc, bất khuất với kẻ thù: Tnú có 3 mối thù lớn: của bản thân, của gia đình, của buôn làng. | + Sớm có lí tưởng cách mạng, trung thành với cách mạng, tính kỉ luật cao, bất khuất với kẻ thù. 

+ Sức sống mãnh liệt, dẻo dai: chi tiết đôi bàn tay Tnú. + Có tình thương yêu sâu sắc với gia đình, buôn làng. - Tnú còn là điển hình cho con đường đấu tranh cách mạng của người làng Xô Man: 

+ Tnú mồ côi, gặp nhiều đau thương nhưng vẫn phát huy được cốt cách của người Xô Man: “Đời nó khổ nhưng bụng nó sạch như nước suối làng ta". 

+ Tnú gặp bi kịch khi chưa cầm vũ khí: bản thân bị bắt, bị tra tấn dã man (mỗi ngón tay chỉ còn hai đốt); vợ con bị giặc tra tấn đến chết. 

+ Tnú được giải thoát khi dân làng Xô Man đã cầm vũ khí, đứng dậy đấu tranh, bảo vệ buôn làng. Chân lí cách mạng “chúng nó đã cầm súng, mình phải cầm giáo". 

+ Vượt lên nỗi đau đớn, bi kịch cá nhân, Tnú quyết tâm gia nhập lực lượng giải phóng, giết giặc trả thù cho gia đình, quê hương, góp phần bảo vệ buôn làng. 

=> Đó là sự hoà hợp cuộc đời và tính cách, cá nhân và cộng đồng để tạo nên vẻ đẹp toàn vẹn của một hình tượng nhân vật giàu chất sử thi.

3. Liên hệ với với nhân vật trữ tình trong đoạn thơ được trích từ bài thơ “Từ ấy"- Tố Hữu để làm nổi bật tinh thần yêu nước và cách mạng của thế hệ trẻ Việt Nam 

- “Từ ấy": đánh dấu bước ngoặt quan trọng, niềm vui sướng hạnh phúc của một thanh niên yêu nước bắt gặp lí tưởng cách mạng của Đảng, gắn bó với nhân dân cần lao. 

- Khổ thơ thể hiện thấm thía niềm vui sướng, say mê của nhà thơ khi bắt gặp lí tưởng của Đảng: 

+ Lí tưởng Đảng như mặt trời làm bừng sáng, ấm áp thế giới tâm hồn, xua tan những u ám buồn đau trong lòng người thanh niên giàu nhiệt huyết nhưng bế tắc trong kiếp sống nô lệ. 

+ Tố Hữu đón nhận lí tưởng như cỏ cây hoa lá đón nhận ánh sáng mặt trời. Tâm hồn trở nên tràn đầy sức sống, yêu đời, tươi mới. Lí tưởng Đảng trở thành nguồn cảm hứng cho thơ. 

* So sánh điểm tương đồng và khác biệt 

- Sự tương đồng: Cả hai nhân vật đều thể hiện tinh thần yêu nước, sẵn sàng cống hiến, chiến đấu, hi sinh để bảo vệ đất nước. 

- Sự khác biệt: 

+ Tnú thể hiện tinh thần yêu nước, kiên cường bất khuất chống lại kẻ thù trong thời đại chống Mĩ; nhân vật trữ tình trong bài thơ Từ ấy thể hiện sự chuyển biến trong nhận thức và vẻ đẹp tâm hồn của người thanh niên khi được tiếp nhận ánh sáng của lí tưởng Đảng. | + Nhân vật Tnú được kể lại bằng tác phẩm truyện ngắn với nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn, xây dựng được tình huống truyện độc đáo, xây dựng nhân vật đậm chất sử thi của Nguyễn Trung Thành; nhân vật trữ tình trong Từ ấy được tái hiện qua thể thơ thất ngôn giàu nhạc điệu, giàu chất trữ tình, ngôn ngữ hàm súc, giàu hình ảnh,... 

> Hai nhân vật đều thể hiện tinh thần cách mạng, tinh thần yêu nước trong đấu tranh để bảo vệ đất nước. Đó là sự tiếp nối xuất sắc của các nhà thơ, nhà văn với mạch nguồn yêu nước của Văn học Việt Nam. 

* Lí giải sự giống và khác nhau

 - Do hoàn cảnh lịch sử, xã hội.

 - Do cách nhìn, phong cách nghệ thuật của hai nhà văn, nhà thơ khác nhau.

 4. Đánh giá chung