Quo Vadis
Chương 48
Lời của đức Sứ đồ rót lòng tin vào tâm hồn những người Thiên chúa giáo. Lúc nào họ cũng vẫn nghĩ rằng ngày tận thế sắp tới rồi, song họ cũng đã bắt đầu tin rằng cuộc phán xét kinh khủng kia không phải sẽ diễn ra ngay tức khắc và trước đó có thể họ sẽ được thông thấy ngày tận số của triều đại Nerô, mà họ xem là triều đại của một tên chống Chúa, sẽ được thấy hình phạt của Chúa đối với những tội ác của ý đang kêu gọi phải được trả thù. Phấn chấn trong lòng, họ bắt đầu tản đi ra khỏi cái hang ngầm sau khi kết thúc cuộc cầu nguyện, trở về những nơi trú ngụ tạm bợ của mình, thậm chí quay trở về khu Zatybre, vì có tin báo rằng, tuy được châm tại mười mấy điểm, nhưng do gió đổi chiều, nên lửa quay lại phía sông, và tại những chỗ đã cạn sạch những gì có thể cháy được, lửa không còn lan rộng ra nữa.
Sứ đồ, có sự tùy tùng của chàng Vinixius và lão Khilon đi theo sau, cũng rời khỏi hang. Chàng hộ dân quan trẻ tuổi không dám làm gián đoạn việc cầu nguyện nên lặng lẽ bước đi hồi lâu, chàng chỉ đưa mắt khẩn cầu tình thương và run lên vì lo lắng. Song còn nhiều người đến hôn tay và gấu áo của Sứ đồ, những người mẹ chìa cho ông những đứa trẻ, đám khác quỳ trong cái lối đi dài tối tăm, đưa cao đèn xin ông ban phước, những người khác nữa đi ngang qua và ca hát, nên không có lúc nào thuận tiện để có thể hỏi và đáp. Trong cái khe núi ấy cứ diễn ra như vậy. Mãi đến khi họ bước ra ngoài trời, nơi có thể nhìn thấy thành phố đang cháy, sau khi đã ba lần từ biệt đám tín đồ kia, Sứ đồ mới quay sang Vinixius và bảo:
- Con đừng sợ! Gần đây là nhà của một người đào đá, tại đó chúng ta sẽ gặp Ligia cùng ông Linux và người nô bộc trung thành của nàng. Đức Chúa Crixtux, người đã ban nàng cho con, cũng là người đã gìn giữ nàng cho con đấy.
Vinixius loạng choạng phải bíu tay vào một tảng đá. Con đường dài từ Anxium trở về, những va chạm gần tường thành phố, cuộc tìm kiếm Ligia trong đám khói nóng bỏng, cả đêm không ngủ và nỗi lo âu kinh khủng cho nàng đã khiến chàng kiệt sức, chút sức còn lại bị mất nốt bởi cái tin mái đầu thân yêu nhất của chàng trên đời này đang ở gần đây và chỉ lát nữa thôi là chàng được gặp. Chàng đột nhiên thấy sức người yếu hẳn đi, chàng để người tuột xuống chân đức Sứ đồ rồi ôm lấy đầu gối ông, chàng cứ quỳ nguyên như thế, không thể thốt nổi một lời.
Đức Sứ đồ ngăn không cho chàng cảm ơn và bày tỏ lòng thành kính, ông nói:
- Không phải ta, không phải ta, hãy cảm ơn Đức Chúa Crixtux kia!
- Thật là một vị thần quảng đại! - từ phía sau vang lên tiếng lão Khilon. - Song tôi đang không biết phải làm gì với lũ la đang chờ ở đây kia.
- Con hãy đứng dậy và đi cùng ta. - Ông Piotr nói và dìu tay chàng trai.
Vinixius đứng dậy. Trong anh lửa sáng trông rõ những giọt lệ chảy dài trên khuôn mặt nhợt đi vì xúc động của chàng. Môi chàng run rẩy như đang cầu nguyện.
- Ta đi. - Chàng nói.
Nhưng lão Khilon lại hỏi một lần nữa:
- Thưa ngài, tôi phải làm gì với lũ la đang chờ kia, có thể nhà tiên tri đáng kính đây muốn cưỡi la hơn đi bộ chăng?
Vinixius cũng không biết trả lời ra sao, nhưng nghe ông Piotr bảo rằng nhà của thợ đào đá ở ngay cạnh đấy, chàng bèn đáp:
- Ngươi hãy đưa la về chỗ ông Makrynux.
- Xin hay thứ lỗi, thưa ngài, rằng tôi lại lưu ý ngài về ngôi nhà ở Ameriola. Trước một đám cháy khủng khiếp nhường này, thật dễ quên những chuyện vặt vãnh như thế.
- Ngươi sẽ nhận được nó.
- Hỡi cháu ruột của ngài Numa Pompillius, bao giờ tôi cũng vẫn tin chắc như thế, nhưng giờ đây, một khi cả vị Sứ đồ rộng lượng đây cũng được nghe lời hứa kia, thì tôi không phải nhắc thêm ngài rằng ngài đã hứa cho tôi cả trại nho nữa đấy. Pax vobiscum!(1) Tôi sẽ lại tìm được ngài, thưa ông chủ. Paxvobiscum!
Họ bèn đáp lại:
- Và cùng ngươi nữa!
Rồi cả hai quay sang phải, bước về phía đồi. Dọc đường Vinixius nói:
- Thưa cha! Xin người hãy dùng nước rửa tội cho con, để con có thể được gọi là một tín đồ thật sự của Đức Chúa Crixtux, bởi lẽ con yêu Người với tất cả sức mạnh tâm linh con. Xin hãy rửa tội cho con nhanh lên với, bởi trong tim con đã sẵn sàng rồi! Và con sẽ làm tất cả những gì Người khuyên con làm, nhưng xin Cha hãy nói cho con hay: con có thể làm được điều gì hơn thế nữa.
- Hãy thương yêu mọi người như anh em, - đức Sứ đồ đáp, - bởi chỉ có bằng tình yêu thương con mới có thể phụng sự Người.
- Vâng! Con cũng đã hiểu được và cảm thụ được điều đó. Khi còn là một đứa trẻ, con hằng tin vào các vị thần linh La Mã, nhưng không hề yêu bọn họ, nhưng con yêu Đức Chúa Duy Nhất kia đến nỗi con vui sướng hiến dâng vì Người cả cuộc sống.
Rồi chàng ngước nhìn trời, thành tâm lặp đi lặp lại:
- Bởi Người là duy nhất. Bởi Người duy nhất tốt lành và nhân ái! Vậy thì dù cho không chỉ riêng một thành phố này bị tiêu hủy mà toàn thế giới đi chăng nữa, còn cũng vẫn tuyên thệ và tin thờ mỗi một mình Người mà thôi!
- Còn Người sẽ ban phước cho con và cho mái nhà của con. - Sứ đồ kết thúc.
Lúc này họ rẽ vào một khe núi khác, ở cuối khe núi đó thấp thoáng một ánh đèn mờ tỏ. Ông Piotr chỉ tay về phía ngọn đèn bảo:
- Kia là nhà người thợ đào đá đã cho chúng ta trú chân khi chúng ta từ Oxtrianum quay về, mang theo ông Linux bị ốm và không thể tới được khu Zatybre.
Lát sau họ tới nơi. Cái nhà thực ra là một chiếc hang khoét vào mỏm núi, bên ngoài được chắn bởi một bức vách đắp bằng đất sét và lau sậy. Cửa ra vào khép kín, nhưng qua lỗ hổng dùng thay cửa sổ vẫn thấy bên trong sáng lửa.
Một hình người đen sẫm khổng lồ nhổm dậy đón những người mới tới và hỏi:
- Các ông là ai?
- Tôi tớ của Chúa Crixtux. - Ông Piotr đáp lại. - Bằng an cùng bán, bác Urxux!
Bác Urxux cúi xuống chân Sứ đồ, rồi sau khi nhận ra Vinixius, bác nắm lấy cổ tay chàng nâng lên miệng.
- Cả ngài nữa ư? - Bác nói. - Cầu cho sáng danh Con Chiên vì niềm vui sướng mà ngài sẽ mang đến cho nàng Kalina.
Nói đoạn bác mở cửa và họ cùng bước vào. Ông Linux ốm nằm trên những bó rơm, mặt gầy gò và chiếc trán vàng như ngà voi. Ligia ngồi bên đống lửa, cầm trong tay một xâu cá xâu bằng một sợi dây, hẳn là dùng cho bữa tối.
Mải bận rút ra ra khỏi dây xâu và tin rằng người vào chỉ là bác Urxux, nàng không hề ngước mắt lên. Vinixius bèn tiến đến gần, gọi tên nàng và chìa tay cho nàng. Nàng bật ngay dậy: một ánh chớp nhạc nhiên và mừng rỡ thoáng qua khuôn mặt nàng, và không nói một lời nào, giống hệt như đứa trẻ sau những ngày dài lo âu và hãi hùng đã tìm lại được cha mẹ, nàng lao vào vòng tay rộng mở của chàng.
Chàng ôm lấy nàng, ghì chặt hồi lâu vào ngực, nồng nhiệt như nàng vừa được cứu sống một cách thần kỳ. Rồi buông vòng tay, chàng ôm lấy thái dương nàng, hôn lên vầng trán, vào đôi mắt, rồi lại ôm ghì người nàng, nhắc mãi tên nàng, cúi xuống gối nàng, xuống lòng nàng, chào đón nàng, ngưỡng mộ và thành kính nàng. Nỗi vui sướng cũng như tình yêu và niềm hạnh phúc của chàng như vô bờ.
Mãi sau chàng mới bắt đầu kể nàng nghe chàng đã lao từ Anxium trở về ra sao, đã tìm kiếm nàng ở gần tường thành và trong đám khói mù mịt, trong ngôi nhà ông Linux ra sao, chàng đã lo sợ cho nàng xiết bao, chàng đã đau đớn dằn vặt biết bao trước khi đức Sứ đồ chỉ cho chàng biết nơi trú ngụ của nàng.
- Nhưng giờ đây, - chàng nói, - một khi đã tìm được nàng, tôi không thể nào để nàng ở lại nơi đây trước ngọn lửa và những người đang hóa rồi kia. Người ta giết nhau ngay sát tường thành phố, người ta nổi loạn và bắt cóc nô tỳ. Chỉ có Chúa họa chăng mới biết những tai họa nào nữa sẽ có thể trút xuống Roma. Nhưng tôi sẽ cứu nàng và tất cả các người. Ôi nàng thân yêu của tôi!... Các người có muốn đi cùng tôi đến Anxium chăng? Đến đó chúng ta sẽ xuống một chiếc tàu bơi ra đảo Xyxilia. Đất đâi của tôi sẽ là đất đai của các bạn, nhà cửa của tôi sẽ là nhà cửa của các bạn! Xin hãy nghe lời tôi! Ở Xyxilia, nàng sẽ tìm gặp lại ông bà Aulux, tôi sẽ trả nàng lại cho bà Pomponia, để rồi sau đó sẽ đón nàng từ chính tay bà. Nàng sẽ không bao giờ phải sợ tôi nữa đâu, hỡi carissima(2). Nước rửa tội chưa gột rửa tôi đâu, nhưng xin nàng hãy hỏi ông Piotr xem có phải vừa lúc nãy đây, trên đường tới gặp nàng, tôi đã chẳng nói cùng ông rằng tôi muốn trở thành một tín đồ chân chính của Chúa Crixtux, có phải tôi đã chẳng cầu xin ông hãy rửa tội cho tôi, dù là ngay trong ngôi nhà của người thợ đá này chăng nữa. Xin nàng hãy tin tôi, và xin tất cả các người hãy tin tôi!
Ligia lắng nghe những lời này với nét mặt bừng sáng. Tất cả những người ở đây quả thực sống trong cảnh bấp bênh và lo sợ triền miên, hồi trước là vì sự theo dõi của bọn Do Thái, còn giờ đây là vì hỏa tai và sự lộn xộn do tai họa gây nên. Việc đi ra đảo Xyxilia thanh bình kia sẽ chấm dứt mọi nỗi lo, đồng thời cũng mở ra thời kỳ mới đầy hạnh phúc trong cuộc đời họ. Giá như Vinixius chỉ muốn mang mỗi một mình nàng theo, hẳn nàng sẽ từ chối sự cám dỗ kia, bởi không muốn bỏ Sứ đồ Piotr và ông Linux, nhưng Vinixius đã nói với bọn họ: “ Xin các bạn hãy đi với tôi! Đất đai của tôi sẽ là đất đai của các bạn, nhà cửa của tôi cũng sẽ là nhà cửa của các bạn!".
Vậy nên nàng cúi xuống hôn tay chàng biểu lộ sự ưng thuận rồi nàng nói:
- Bếp lửa của chàng cũng là của em!
Sau đó nàng xấu hổ vì đã nói ra lời mà theo phong tục La Mã thì chỉ các cô dâu mới nói ra trong đám cưới, nàng đỏ nhừ mặt, đứng im lặng trong ánh lửa, đầu cúi xuống, không rõ người ta có chê trách nàng chăng.
Nhưng trong cái nhìn của Vinixius chỉ ánh lên lòng ngưỡng mộ vô bờ. Tiếp đó chàng quay sang ông Piotr và lại cất tiếng nói:
- Roma bị cháy theo lệnh của Hoàng đế. Ngay từ lúc ở Anxium y đã than phiền là chưa bao giờ được trong thấy một đám cháy lớn. Nếu y đã không lùi trước một tội ác như thế, xin Cha hãy nghĩ xem, những gì còn có thể xảy ra tiếp nữa! Liệu có ai dám chắc là một khi đã kéo quân đội về đây, y lại không ra lệnh giết chóc dân chúng. Ai biết sẽ còn có những mật chỉ gì nữa, ai hay, liệu sau cơn hỏa hoạn lại chẳng tiếp đến nạn nội chiến, giết chóc và đói kém? Vậy xin các bạn hãy tự bảo vệ lấy bản thân và chúng ta cùng bảo vệ Ligia. Nơi ấy các bạn sẽ sống trong bình yên chờ cho qua cơn bão tố, và khi nó qua rồi, các bạn sẽ lại trở về gieo tiếp những hạt giống của các bạn.
Bên ngoài, từ phía Ager Vaticanux, dường như để khẳng định những điều lo lắng của Vinixius, vang lên những tiếng kêu xa xôi nào đó đầy điên cuồng và hãi hùng. Chính vào lúc đó người thợ đá, chủ của căn nhà, bước vào, vội vã đóng sập cửa lại và kêu lên:
- Người ta đang giết nhau cạnh hý trường Nerô! Bọn nô lệ và đấu sĩ tấn công các công dân.
- Các bạn đã nghe thấy chưa - Vinixius nói.
- Hết mức rồi, - Sứ đồ lên tiếng - và tai họa sẽ như biển cả vô biên.
Rồi quay sang Vinixius ông trỏ tay chỉ Ligia và nói:
- Con hãy mang cô gái mà Chúa đã dành cho con ra đi, cứu lấy nàng, còn ông Linux đang đau ốm và bác Urxux cũng hãy ra đi cùng hai trẻ.
Song Vinixius, người yêu mến đức Sứ đồ với toàn bộ sức mạnh tâm linh không bao giờ kìm hãm nổi của chàng, kêu lên:
- Xin thề với người, hỡi thầy của con, con không thể để thầy ở lại đây chịu chết!
- Và Đức Chúa sẽ ban phước cho con vì lòng tốt ấy, - Sứ đồ đáp, - nhưng con không nghe thấy rằng chính Chúa Crixtux đã ba lần nhắc lại cho ta lúc ở trên hồ: “ Ngươi hãy chăn đàn chiên con của ta!" đó sao?
Vinixius nín lặng.
- Vậy nếu như con, vốn không được ai giao phó việc chăm lo cho ta, còn nói rằng sẽ không để ta lại đây chịu chết, thì lẽ nào còn lại muốn rằng ta bỏ đàn chiên con của ta mà chạy thoát thân trong ngày tai ương? Khi bão nổi trên hồ, khi chúng ta run sợ trong lòng, Người đã không bỏ rơi chúng ta, vậy làm sao ta, kẻ nô bộc của Người, lại không đi theo gương của Chúa ta?
Khi ấy ông Linux ngẩng khuôn mặt gầy guộc của mình lên và hỏi:
- Vậy sao tôi lại không được bước theo gương của Người, hỡi vị thuộc hạ của Đức Chúa?
Vinixius lấy tay xoa đầu, dường như chàng đâu đấu tranh với bản thân hoặc đang suy nghĩ lao lung, rồi nắm chặt tay Ligia, chàng thốt lên với giọng nói vang lên nghị lực của một người lính La Mã:
- Xin hãy nghe tôi, hỡi Piotr, Linux và nàng nữa, hỡi Ligia! Tôi đã thốt ra những gì mà trí óc người thường của tôi bảo tôi phải nói, nhưng các người có một thứ trí óc khác, trí óc ấy không nhìn đến sự an toàn của bản thân mình mà theo những lời răn của Đấng Cứu thế. Phải! Tôi đã không hiểu nổi điều đó và đã lầm lạc, bởi mắt tôi chưa được tháo bỏ lớp màng, và cái bản chất xưa kia lại lên tiếng trong lòng tôi. Nhưng bởi tôi yêu mến Chúa Crixtux và muốn được làm một kẻ tôi tớ của Người, nên dù ở đây tôi không chỉ lo đến cái đầu của mình, tôi vẫn quỳ xuống đây trước mặt các người xin thề rằng, cả tôi nữa cũng sẽ làm theo lời răn yêu thương và sẽ không bỏ những người anh em tôi trong ngày hoạn nạn.
Nói đoạn chàng quỳ xuống, và trong một niềm phấn khích đột ngột, chàng ngước mắt và vươn tay lên trời kêu lên:
- Phải chăng con đã hiểu được Người, hỡi Chúa Crixtux? Phải chăng con đã xứng đáng với Người?
Tay chàng run rẩy, mắt chàng long lanh lệ, thân thể chàng cồn lên những cơn rùng mình của lòng tin và tình yêu thương; còn đức Sứ đồ Piotr cầm lấy chiếc bình nước bằng đất lại gần chàng và long trọng cất lời:
- Ta rửa tội cho con nhân danh Cha và Con và Thánh thần, amen!
Lúc đó, niềm hứng khởi tôn giáo tràn ngập lòng những người có mặt. Họ ngỡ như ngôi nhà bừng sáng một thứ ánh hào quang thiên giới nào đó, họ ngỡ như đang nghe thấy một thứ âm nhạc thiên giới nào đó, chiếc hang đá như mở ra trên đầu họ, và từ trời cao bay xuống hàng đàn thiên sứ, còn tít trên cao họ như trông thấy cây thánh giá và hai bàn tay bị đinh xuyên thủng đang ban phước lành cho họ.
Trong lúc ấy bên ngoài vẫn vang động tiếng kêu của những kẻ đang đánh nhau và tiếng gầm gừ của ngọn lửa thiêu đốt thành phố.
Chú thích:
(1) Bằng an cùng các người
(2) La tinh: Nàng thân yêu
Sứ đồ, có sự tùy tùng của chàng Vinixius và lão Khilon đi theo sau, cũng rời khỏi hang. Chàng hộ dân quan trẻ tuổi không dám làm gián đoạn việc cầu nguyện nên lặng lẽ bước đi hồi lâu, chàng chỉ đưa mắt khẩn cầu tình thương và run lên vì lo lắng. Song còn nhiều người đến hôn tay và gấu áo của Sứ đồ, những người mẹ chìa cho ông những đứa trẻ, đám khác quỳ trong cái lối đi dài tối tăm, đưa cao đèn xin ông ban phước, những người khác nữa đi ngang qua và ca hát, nên không có lúc nào thuận tiện để có thể hỏi và đáp. Trong cái khe núi ấy cứ diễn ra như vậy. Mãi đến khi họ bước ra ngoài trời, nơi có thể nhìn thấy thành phố đang cháy, sau khi đã ba lần từ biệt đám tín đồ kia, Sứ đồ mới quay sang Vinixius và bảo:
- Con đừng sợ! Gần đây là nhà của một người đào đá, tại đó chúng ta sẽ gặp Ligia cùng ông Linux và người nô bộc trung thành của nàng. Đức Chúa Crixtux, người đã ban nàng cho con, cũng là người đã gìn giữ nàng cho con đấy.
Vinixius loạng choạng phải bíu tay vào một tảng đá. Con đường dài từ Anxium trở về, những va chạm gần tường thành phố, cuộc tìm kiếm Ligia trong đám khói nóng bỏng, cả đêm không ngủ và nỗi lo âu kinh khủng cho nàng đã khiến chàng kiệt sức, chút sức còn lại bị mất nốt bởi cái tin mái đầu thân yêu nhất của chàng trên đời này đang ở gần đây và chỉ lát nữa thôi là chàng được gặp. Chàng đột nhiên thấy sức người yếu hẳn đi, chàng để người tuột xuống chân đức Sứ đồ rồi ôm lấy đầu gối ông, chàng cứ quỳ nguyên như thế, không thể thốt nổi một lời.
Đức Sứ đồ ngăn không cho chàng cảm ơn và bày tỏ lòng thành kính, ông nói:
- Không phải ta, không phải ta, hãy cảm ơn Đức Chúa Crixtux kia!
- Thật là một vị thần quảng đại! - từ phía sau vang lên tiếng lão Khilon. - Song tôi đang không biết phải làm gì với lũ la đang chờ ở đây kia.
- Con hãy đứng dậy và đi cùng ta. - Ông Piotr nói và dìu tay chàng trai.
Vinixius đứng dậy. Trong anh lửa sáng trông rõ những giọt lệ chảy dài trên khuôn mặt nhợt đi vì xúc động của chàng. Môi chàng run rẩy như đang cầu nguyện.
- Ta đi. - Chàng nói.
Nhưng lão Khilon lại hỏi một lần nữa:
- Thưa ngài, tôi phải làm gì với lũ la đang chờ kia, có thể nhà tiên tri đáng kính đây muốn cưỡi la hơn đi bộ chăng?
Vinixius cũng không biết trả lời ra sao, nhưng nghe ông Piotr bảo rằng nhà của thợ đào đá ở ngay cạnh đấy, chàng bèn đáp:
- Ngươi hãy đưa la về chỗ ông Makrynux.
- Xin hay thứ lỗi, thưa ngài, rằng tôi lại lưu ý ngài về ngôi nhà ở Ameriola. Trước một đám cháy khủng khiếp nhường này, thật dễ quên những chuyện vặt vãnh như thế.
- Ngươi sẽ nhận được nó.
- Hỡi cháu ruột của ngài Numa Pompillius, bao giờ tôi cũng vẫn tin chắc như thế, nhưng giờ đây, một khi cả vị Sứ đồ rộng lượng đây cũng được nghe lời hứa kia, thì tôi không phải nhắc thêm ngài rằng ngài đã hứa cho tôi cả trại nho nữa đấy. Pax vobiscum!(1) Tôi sẽ lại tìm được ngài, thưa ông chủ. Paxvobiscum!
Họ bèn đáp lại:
- Và cùng ngươi nữa!
Rồi cả hai quay sang phải, bước về phía đồi. Dọc đường Vinixius nói:
- Thưa cha! Xin người hãy dùng nước rửa tội cho con, để con có thể được gọi là một tín đồ thật sự của Đức Chúa Crixtux, bởi lẽ con yêu Người với tất cả sức mạnh tâm linh con. Xin hãy rửa tội cho con nhanh lên với, bởi trong tim con đã sẵn sàng rồi! Và con sẽ làm tất cả những gì Người khuyên con làm, nhưng xin Cha hãy nói cho con hay: con có thể làm được điều gì hơn thế nữa.
- Hãy thương yêu mọi người như anh em, - đức Sứ đồ đáp, - bởi chỉ có bằng tình yêu thương con mới có thể phụng sự Người.
- Vâng! Con cũng đã hiểu được và cảm thụ được điều đó. Khi còn là một đứa trẻ, con hằng tin vào các vị thần linh La Mã, nhưng không hề yêu bọn họ, nhưng con yêu Đức Chúa Duy Nhất kia đến nỗi con vui sướng hiến dâng vì Người cả cuộc sống.
Rồi chàng ngước nhìn trời, thành tâm lặp đi lặp lại:
- Bởi Người là duy nhất. Bởi Người duy nhất tốt lành và nhân ái! Vậy thì dù cho không chỉ riêng một thành phố này bị tiêu hủy mà toàn thế giới đi chăng nữa, còn cũng vẫn tuyên thệ và tin thờ mỗi một mình Người mà thôi!
- Còn Người sẽ ban phước cho con và cho mái nhà của con. - Sứ đồ kết thúc.
Lúc này họ rẽ vào một khe núi khác, ở cuối khe núi đó thấp thoáng một ánh đèn mờ tỏ. Ông Piotr chỉ tay về phía ngọn đèn bảo:
- Kia là nhà người thợ đào đá đã cho chúng ta trú chân khi chúng ta từ Oxtrianum quay về, mang theo ông Linux bị ốm và không thể tới được khu Zatybre.
Lát sau họ tới nơi. Cái nhà thực ra là một chiếc hang khoét vào mỏm núi, bên ngoài được chắn bởi một bức vách đắp bằng đất sét và lau sậy. Cửa ra vào khép kín, nhưng qua lỗ hổng dùng thay cửa sổ vẫn thấy bên trong sáng lửa.
Một hình người đen sẫm khổng lồ nhổm dậy đón những người mới tới và hỏi:
- Các ông là ai?
- Tôi tớ của Chúa Crixtux. - Ông Piotr đáp lại. - Bằng an cùng bán, bác Urxux!
Bác Urxux cúi xuống chân Sứ đồ, rồi sau khi nhận ra Vinixius, bác nắm lấy cổ tay chàng nâng lên miệng.
- Cả ngài nữa ư? - Bác nói. - Cầu cho sáng danh Con Chiên vì niềm vui sướng mà ngài sẽ mang đến cho nàng Kalina.
Nói đoạn bác mở cửa và họ cùng bước vào. Ông Linux ốm nằm trên những bó rơm, mặt gầy gò và chiếc trán vàng như ngà voi. Ligia ngồi bên đống lửa, cầm trong tay một xâu cá xâu bằng một sợi dây, hẳn là dùng cho bữa tối.
Mải bận rút ra ra khỏi dây xâu và tin rằng người vào chỉ là bác Urxux, nàng không hề ngước mắt lên. Vinixius bèn tiến đến gần, gọi tên nàng và chìa tay cho nàng. Nàng bật ngay dậy: một ánh chớp nhạc nhiên và mừng rỡ thoáng qua khuôn mặt nàng, và không nói một lời nào, giống hệt như đứa trẻ sau những ngày dài lo âu và hãi hùng đã tìm lại được cha mẹ, nàng lao vào vòng tay rộng mở của chàng.
Chàng ôm lấy nàng, ghì chặt hồi lâu vào ngực, nồng nhiệt như nàng vừa được cứu sống một cách thần kỳ. Rồi buông vòng tay, chàng ôm lấy thái dương nàng, hôn lên vầng trán, vào đôi mắt, rồi lại ôm ghì người nàng, nhắc mãi tên nàng, cúi xuống gối nàng, xuống lòng nàng, chào đón nàng, ngưỡng mộ và thành kính nàng. Nỗi vui sướng cũng như tình yêu và niềm hạnh phúc của chàng như vô bờ.
Mãi sau chàng mới bắt đầu kể nàng nghe chàng đã lao từ Anxium trở về ra sao, đã tìm kiếm nàng ở gần tường thành và trong đám khói mù mịt, trong ngôi nhà ông Linux ra sao, chàng đã lo sợ cho nàng xiết bao, chàng đã đau đớn dằn vặt biết bao trước khi đức Sứ đồ chỉ cho chàng biết nơi trú ngụ của nàng.
- Nhưng giờ đây, - chàng nói, - một khi đã tìm được nàng, tôi không thể nào để nàng ở lại nơi đây trước ngọn lửa và những người đang hóa rồi kia. Người ta giết nhau ngay sát tường thành phố, người ta nổi loạn và bắt cóc nô tỳ. Chỉ có Chúa họa chăng mới biết những tai họa nào nữa sẽ có thể trút xuống Roma. Nhưng tôi sẽ cứu nàng và tất cả các người. Ôi nàng thân yêu của tôi!... Các người có muốn đi cùng tôi đến Anxium chăng? Đến đó chúng ta sẽ xuống một chiếc tàu bơi ra đảo Xyxilia. Đất đâi của tôi sẽ là đất đai của các bạn, nhà cửa của tôi sẽ là nhà cửa của các bạn! Xin hãy nghe lời tôi! Ở Xyxilia, nàng sẽ tìm gặp lại ông bà Aulux, tôi sẽ trả nàng lại cho bà Pomponia, để rồi sau đó sẽ đón nàng từ chính tay bà. Nàng sẽ không bao giờ phải sợ tôi nữa đâu, hỡi carissima(2). Nước rửa tội chưa gột rửa tôi đâu, nhưng xin nàng hãy hỏi ông Piotr xem có phải vừa lúc nãy đây, trên đường tới gặp nàng, tôi đã chẳng nói cùng ông rằng tôi muốn trở thành một tín đồ chân chính của Chúa Crixtux, có phải tôi đã chẳng cầu xin ông hãy rửa tội cho tôi, dù là ngay trong ngôi nhà của người thợ đá này chăng nữa. Xin nàng hãy tin tôi, và xin tất cả các người hãy tin tôi!
Ligia lắng nghe những lời này với nét mặt bừng sáng. Tất cả những người ở đây quả thực sống trong cảnh bấp bênh và lo sợ triền miên, hồi trước là vì sự theo dõi của bọn Do Thái, còn giờ đây là vì hỏa tai và sự lộn xộn do tai họa gây nên. Việc đi ra đảo Xyxilia thanh bình kia sẽ chấm dứt mọi nỗi lo, đồng thời cũng mở ra thời kỳ mới đầy hạnh phúc trong cuộc đời họ. Giá như Vinixius chỉ muốn mang mỗi một mình nàng theo, hẳn nàng sẽ từ chối sự cám dỗ kia, bởi không muốn bỏ Sứ đồ Piotr và ông Linux, nhưng Vinixius đã nói với bọn họ: “ Xin các bạn hãy đi với tôi! Đất đai của tôi sẽ là đất đai của các bạn, nhà cửa của tôi cũng sẽ là nhà cửa của các bạn!".
Vậy nên nàng cúi xuống hôn tay chàng biểu lộ sự ưng thuận rồi nàng nói:
- Bếp lửa của chàng cũng là của em!
Sau đó nàng xấu hổ vì đã nói ra lời mà theo phong tục La Mã thì chỉ các cô dâu mới nói ra trong đám cưới, nàng đỏ nhừ mặt, đứng im lặng trong ánh lửa, đầu cúi xuống, không rõ người ta có chê trách nàng chăng.
Nhưng trong cái nhìn của Vinixius chỉ ánh lên lòng ngưỡng mộ vô bờ. Tiếp đó chàng quay sang ông Piotr và lại cất tiếng nói:
- Roma bị cháy theo lệnh của Hoàng đế. Ngay từ lúc ở Anxium y đã than phiền là chưa bao giờ được trong thấy một đám cháy lớn. Nếu y đã không lùi trước một tội ác như thế, xin Cha hãy nghĩ xem, những gì còn có thể xảy ra tiếp nữa! Liệu có ai dám chắc là một khi đã kéo quân đội về đây, y lại không ra lệnh giết chóc dân chúng. Ai biết sẽ còn có những mật chỉ gì nữa, ai hay, liệu sau cơn hỏa hoạn lại chẳng tiếp đến nạn nội chiến, giết chóc và đói kém? Vậy xin các bạn hãy tự bảo vệ lấy bản thân và chúng ta cùng bảo vệ Ligia. Nơi ấy các bạn sẽ sống trong bình yên chờ cho qua cơn bão tố, và khi nó qua rồi, các bạn sẽ lại trở về gieo tiếp những hạt giống của các bạn.
Bên ngoài, từ phía Ager Vaticanux, dường như để khẳng định những điều lo lắng của Vinixius, vang lên những tiếng kêu xa xôi nào đó đầy điên cuồng và hãi hùng. Chính vào lúc đó người thợ đá, chủ của căn nhà, bước vào, vội vã đóng sập cửa lại và kêu lên:
- Người ta đang giết nhau cạnh hý trường Nerô! Bọn nô lệ và đấu sĩ tấn công các công dân.
- Các bạn đã nghe thấy chưa - Vinixius nói.
- Hết mức rồi, - Sứ đồ lên tiếng - và tai họa sẽ như biển cả vô biên.
Rồi quay sang Vinixius ông trỏ tay chỉ Ligia và nói:
- Con hãy mang cô gái mà Chúa đã dành cho con ra đi, cứu lấy nàng, còn ông Linux đang đau ốm và bác Urxux cũng hãy ra đi cùng hai trẻ.
Song Vinixius, người yêu mến đức Sứ đồ với toàn bộ sức mạnh tâm linh không bao giờ kìm hãm nổi của chàng, kêu lên:
- Xin thề với người, hỡi thầy của con, con không thể để thầy ở lại đây chịu chết!
- Và Đức Chúa sẽ ban phước cho con vì lòng tốt ấy, - Sứ đồ đáp, - nhưng con không nghe thấy rằng chính Chúa Crixtux đã ba lần nhắc lại cho ta lúc ở trên hồ: “ Ngươi hãy chăn đàn chiên con của ta!" đó sao?
Vinixius nín lặng.
- Vậy nếu như con, vốn không được ai giao phó việc chăm lo cho ta, còn nói rằng sẽ không để ta lại đây chịu chết, thì lẽ nào còn lại muốn rằng ta bỏ đàn chiên con của ta mà chạy thoát thân trong ngày tai ương? Khi bão nổi trên hồ, khi chúng ta run sợ trong lòng, Người đã không bỏ rơi chúng ta, vậy làm sao ta, kẻ nô bộc của Người, lại không đi theo gương của Chúa ta?
Khi ấy ông Linux ngẩng khuôn mặt gầy guộc của mình lên và hỏi:
- Vậy sao tôi lại không được bước theo gương của Người, hỡi vị thuộc hạ của Đức Chúa?
Vinixius lấy tay xoa đầu, dường như chàng đâu đấu tranh với bản thân hoặc đang suy nghĩ lao lung, rồi nắm chặt tay Ligia, chàng thốt lên với giọng nói vang lên nghị lực của một người lính La Mã:
- Xin hãy nghe tôi, hỡi Piotr, Linux và nàng nữa, hỡi Ligia! Tôi đã thốt ra những gì mà trí óc người thường của tôi bảo tôi phải nói, nhưng các người có một thứ trí óc khác, trí óc ấy không nhìn đến sự an toàn của bản thân mình mà theo những lời răn của Đấng Cứu thế. Phải! Tôi đã không hiểu nổi điều đó và đã lầm lạc, bởi mắt tôi chưa được tháo bỏ lớp màng, và cái bản chất xưa kia lại lên tiếng trong lòng tôi. Nhưng bởi tôi yêu mến Chúa Crixtux và muốn được làm một kẻ tôi tớ của Người, nên dù ở đây tôi không chỉ lo đến cái đầu của mình, tôi vẫn quỳ xuống đây trước mặt các người xin thề rằng, cả tôi nữa cũng sẽ làm theo lời răn yêu thương và sẽ không bỏ những người anh em tôi trong ngày hoạn nạn.
Nói đoạn chàng quỳ xuống, và trong một niềm phấn khích đột ngột, chàng ngước mắt và vươn tay lên trời kêu lên:
- Phải chăng con đã hiểu được Người, hỡi Chúa Crixtux? Phải chăng con đã xứng đáng với Người?
Tay chàng run rẩy, mắt chàng long lanh lệ, thân thể chàng cồn lên những cơn rùng mình của lòng tin và tình yêu thương; còn đức Sứ đồ Piotr cầm lấy chiếc bình nước bằng đất lại gần chàng và long trọng cất lời:
- Ta rửa tội cho con nhân danh Cha và Con và Thánh thần, amen!
Lúc đó, niềm hứng khởi tôn giáo tràn ngập lòng những người có mặt. Họ ngỡ như ngôi nhà bừng sáng một thứ ánh hào quang thiên giới nào đó, họ ngỡ như đang nghe thấy một thứ âm nhạc thiên giới nào đó, chiếc hang đá như mở ra trên đầu họ, và từ trời cao bay xuống hàng đàn thiên sứ, còn tít trên cao họ như trông thấy cây thánh giá và hai bàn tay bị đinh xuyên thủng đang ban phước lành cho họ.
Trong lúc ấy bên ngoài vẫn vang động tiếng kêu của những kẻ đang đánh nhau và tiếng gầm gừ của ngọn lửa thiêu đốt thành phố.
Chú thích:
(1) Bằng an cùng các người
(2) La tinh: Nàng thân yêu
Tác giả :
Henryk Sienkiewicz