Nông Viên Tự Cẩm

Triệu thị vốn không nghĩ tới chuyện này. Lúc trước khi mùa màng tốt, nàng ta ở nhà mẹ đẻ hưởng phúc, chờ đến khi không có cơm mà ăn thì lại chạy về thôn Đông Sơn. Nàng ta thật sự làm không được! Nhưng tình trạng nhà mẹ đẻ đã đến mức sơn cùng thủy tận rồi, mấy ngày liên tiếp đều uống cháo. Mắt thấy Đậu Đậu đã gầy rộc đi, người làm mẹ như nàng ta có thể ăn ít một miếng nhưng cũng không thể nhìn con trai ngoan ngoãn đáng yêu trở nên xanh xao vàng vọt uể oải ỉu xìu, nàng ta thật sự rất đau lòng.

Đang trong lúc rối rắm có nên đến thôn Đông Sơn hay không thì tướng công Dư Ba của nàng ta trở về từ phủ thành. Dư Ba nhìn con trai vốn dĩ trắng trẻo mập mạp, bây giờ lại gầy đến nhọn cằm, lập tức để hai mẹ con thu thập tay nải, mang bọn họ trở về thôn Đông Sơn. Tiểu nha hoàn hầu hạ Đậu Đậu đã bị vợ tú tài bán đi từ khi mới vào đầu nạn đói. Cả nhà mình còn không có cái ăn, sao có thể có dư lương thực nuôi sống một người không liên quan chứ?

Lúc một nhà ba người Dư Ba trở lại thôn Đông Sơn, Triệu thị mới biết được mẹ chồng và cha chồng đã hòa li, trong lòng thầm mắng mẹ chồng có phúc không biết hưởng. Nếu cha chồng còn ở đây, mười lượng bạc mỗi tháng của nhị ca cũng đủ mua lương thực cho cả nhà ăn. Bây giờ thì tốt rồi, gì cũng không có, người hai nhà còn như kẻ thù, không còn lui tới nữa.

Trương thị thấy một nhà con trai nhỏ đã trở lại, vui vẻ đến mức giết thịt con gà mái duy nhất trong nhà. Không có lương thực cho ăn, gà không hay đẻ trứng, nuôi thêm còn sụt cân, không bằng giết hầm canh bồi bổ cho con trai nhỏ! Gạo quý giá trong nhà cũng bị bà ta mang ra nấu cháo cho cháu trai bảo bối uống.

Chỉ có Dư Ba và Đậu Đậu có phần canh gà và cháo, những người khác chỉ có thể đứng nhìn. Lý thị nhất thời không vui, gân cổ lên nói: “Mỗi ngày chồng ta đều không quản mưa gió ra biển bắt cá đổi lấy tiền bạc nuôi cả nhà, dựa vào cái gì hai vợ chồng chúng ta không thể ăn? Thiên vị cũng không thể nhiều như vậy. Nếu mẹ đau lòng con trai nhỏ vậy thì ta ra ở riêng! Mẹ và con trai nhỏ của mình cứ sống với nhau đi!"

Trương thị tức giận đến mức ném bánh bột ngô trộn lương thực phụ vào đầu Lý thị, hung tợn nhìn nàng ta, nói: "Đồ giảo hoạt nhà ngươi! Ngươi xúi bẩy chồng mình cất giấu tiền bạc, tiền bán cá mỗi ngày đều cắt xén ít nhất một nửa, đừng cho rằng ta không biết! Đồ ham ăn lười làm, mỗi ngày đều ngủ đến khi mặt trời lên cao, lúc ăn cơm thì luôn ăn nhiều hơn người khác. Muốn ra ở riêng? Được! Ba miệng ăn nhà các người cút ra ngoài ở cho ta!"

"Ra ở riêng phải công bằng mới được! Lúc Dư Hải ra ở riêng còn được chia mấy gian nhà hỏng để ở nữa. Dựa vào cái gì tới lượt chúng ta ra ở riêng lại không được chia nhà ở? Mẹ, Đại Sơn cũng chui ra từ bụng người, người không thể cái gì cũng thiên vị lão Tam được!" Lý thị không dễ nói chuyện như Liễu thị, muốn đuổi bọn họ ra ngoài, không có cửa đâu!

Trương thị không thèm náo loạn với nàng ta nữa, nhìn chằm chằm con trai lớn hỏi: "Đại Sơn, con có ý gì? Cũng muốn ra ngoài ở riêng?"

Từ trước đến nay, Dư Đại Sơn đều chịu sự chèn ép của bà mẹ này. Vừa thấy bà ta mắt tràn ngập lửa giận nhìn mình, hắn ta đã giật giật miệng, cúi đầu, ngay cả một chữ cũng không dám hé răng. Lý thị tức giận hung hăng nhéo cánh tay hắn một cái.

Dư Đại Sơn lấy hết dũng khí, ấp úng nói: "Mẹ, nuôi người hẳn là bổn phận con trai phải làm. Nhưng nuôi một nhà tiểu đệ, con không có năng lực đó! Hơn nữa người làm việc quá bất công, gì cũng thiên vị nhà tiểu đệ. Hắc Tử nhà con cũng là cháu trai ruột của người. Mỗi ngày nó đều phải đến bến tàu làm việc vất vả như vậy, cũng chưa từng thấy người làm món ngon bồi bổ cho nó..."

Trương thị vừa nghe đến con trai thành thật này cũng bị xúi bẩy muốn xa cách với mình, nghĩ đến sau này nếu con trai lớn thật sự ra ở riêng, một bà già đã qua nửa đời sắp xuống mồ như bà sao có thể cung cấp đủ cho con trai nhỏ đi học rồi thi cử.

Trương thị ngay lập tức kêu trời khóc đất: "Đại Sơn kia! Mẹ cãi ông trời nuôi lớn con. Ngay cả lúc khó khăn nhất, mẹ cũng chưa từng có ý nghĩ bỏ rơi con. Bây giờ con lớn rồi, đủ lông đủ cánh rồi thì chuẩn bị mặc kệ mẹ mình, đúng không?"

"Mẹ, con không có mặc kệ người..." Dư Đại Sơn còn coi như một hiếu tử, vội nói.

Trương thị vỗ chân, hít hít nước mũi, nói: "Vậy con đây là có ý gì? Tiểu đệ của con ở phủ thành thiếu ăn thiếu uống, đã gầy chỉ còn xương cốt. Còn có Tiểu Đậu Đậu, vốn là một đứa trẻ trắng nõn mập mạp, bây giờ đã gầy không còn mấy lạng thịt. Bọn họ là đệ đệ ruột của con, cháu ruột của con, vậy mà con lại có ý kiến với bọn họ?"

Dư Đại Sơn nhìn thoáng qua tiểu đệ đã gầy đi một vòng và cháu trai đã sợ tới mức chui vào trong lòng ngực em dâu, hổ thẹn mà cúi đầu.

Trương thị thấy con trai có ý hối hận, rèn sắt khi còn nóng, nói: "Đầu xuân sang năm, tiểu đệ con sẽ phải tham gia khoa thi. Ngay sau khi đậu tú tài sẽ tham gia kỳ thi mùa thu, thông qua kỳ thi mùa thu thì sẽ trở thành Cử nhân lão gia. Cử nhân lão gia thì có thể quyên quan (mua chức quan sau khi đỗ tú tài)..."

"Mẹ, con sẽ không quyên quan. Con muốn thi hội, thi đình bằng chính thực lực của mình. Nhất giáp thì không dám bảo đảm, ít nhất có thể giành được tam giáp* trở về. Xuất thân tam giáp cũng là Tiến sĩ rồi, triều đình sẽ ban cho chức quan!" Dư Ba tràn đầy tự tin giải thích.

(*) Tam giáp: Ba mức độ trong kỳ thi hội và thi đình, gồm có đệ nhất giáp là trạng nguyên, bảng nhãn và thám hoa, đệ nhị giáp là hoàng giáp, và đệ tam giáp là tiến sĩ.

Trương thị vừa nghe con trai nhỏ nói như vậy, lập tức mặt mày hớn hở nói: "Được! Con trai mẹ quả là có chí khí! Mấy ngày nay con hãy ở nhà ôn tập thật tốt, cũng không thể nhụt chí!"

Dư Ba chần chờ một lát, hỏi: "Nghe nói... Thạch Đầu nhà nhị ca, sang năm cũng sẽ tham gia thi đồng sinh. Không biết có phải sự thật hay không?"

Trương thị bĩu môi nói: "Ai biết được! Với cái bộ dạng ham chơi mỗi ngày của Tiểu Thạch Đầu, tham gia khảo thí cũng chỉ toi công!"

Dư Ba tỏ vẻ tán đồng gật gật đầu nói: "Thạch Đầu mới đọc sách mấy năm? Chữ to còn không biết hiểu được mấy chữ mà đã để cho thằng bé tham gia khảo thí. Nhị ca cũng quá mức coi khảo thí thành trò đùa rồi? Đốt cháy giai đoạn sẽ huỷ hoại Thạch Đầu!"

"Ta không quản chuyện bên kia! Nó thích làm gì thì làm!" Trương thị thấy "Thế tử Tĩnh vương" đã đi mà còn chưa thấy Dư lão đầu tới cho bà ta câu trả lời, trong lòng càng thêm oán hận với Dư lão đầu và Dư Hải. Nhưng chung quy lại, bà ta có nhược điểm bị người ta nắm trong tay, cũng không dám đến gây sự, chỉ có thể coi như một nhà ở bên nhà cũ không tồn tại!

Lý thị nghe tiểu thúc nói tràn ngập tự tin cũng bắt đầu do dự. Chồng nàng ta đã nuôi tiểu thúc đi học nhiều năm như vậy, thật vất vả mới nhìn thấy ánh rạng đông đầy hy vọng. Nếu lúc này ra ngoài ở riêng, há chẳng phải thua triệt hay sao? Không được! Không ra ở riêng thì không ra ở riêng, muốn đi cũng phải qua mùa xuân năm sau. Nếu tiểu thúc thi đậu, nàng ta sẽ coi như chưa từng nhắc đến chuyện này; nếu không thi đậu, cũng đừng trách Lý Quế Hoa nàng ta vô tình. Nàng ta sẽ nháo lên tận huyện nha, nhất định phải chia nhà thật công bằng!

Sau bữa cơm chiều, một nhà ba người Dư Ba trở lại trong phòng mình. Triệu thị dùng cây quạt nhỏ phe phẩy cho con trai đã ăn no bụng ngủ ngon. Dáng vẻ ăn gà uống cháo vừa rồi của con trai khiến nàng ta rất chua xót. Hai mẹ con họ đã rất lâu không ăn một bữa cơm no.

"Cha nó, ngày mai có nên đến nhà cũ thăm hỏi một chút hay không? Tuy nói cha mẹ chồng đã hòa li, nhưng cha chồng dẫu sao cũng là cha ruột của chàng. Lần này trở về, nếu chàng không đi gặp ông ấy, người trong thôn sẽ nói sao?" Triệu thị suy nghĩ, suy cho cùng vẫn nên tạo mối quan hệ tốt với nhà bên kia thì mới thỏa đáng. Trương thị kia chỉ là bà mẹ chồng ngu ngốc không hơn, chung quy lại tướng công mình vẫn có quan hệ huyết thống với bên kia, xương gãy còn hợp với gân mà!

Dư Ba cũng không có ác cảm gì đối với Nhị ca. Lúc Nhị ca tay không rời nhà, trong lòng hắn ta còn thay Nhị ca bênh vực kẻ yếu nữa. Nhưng hắn ta biết rõ tính tình mẹ mình, hắn khuyên cũng không được. Đến nỗi nguyên nhân cha và mẹ hòa li, hắn ta cũng thật hết chỗ nói nổi. Không nghĩ tới mẹ vậy mà nhẫn tâm nhìn cha chờ chết chứ nhất quyết không bỏ tiền cho cha đi xem bệnh. Vợ mình lại ước gì mình chết sớm, đỡ tốn một miệng ăn trong nhà, ngay cả hắn ta cũng không thể không nói lời tuyệt tình tuyệt nghĩa. Đừng nói để lại toàn bộ nhà cửa tiền bạc cho vợ, ngay cả một xu hắn ta cũng sẽ không để cho nàng ta... Cha làm đến như vậy cũng coi như tận tình cạn nghĩa.

Vừa nghe vợ nói như vậy, Dư Ba cảm thấy mình vô cùng may mắn vì cưới được một người vợ thông tình đạt lý, gật đầu mang theo ý cười nhìn Triệu thị, nói: "Ừ, ngày mai ta mang theo Đậu Đậu đi thỉnh an cha. Nàng xem trong nhà còn cái gì có thể lấy đi tặng được không? Dẫu sao ta cũng đã không ở nhà gần nửa năm, tay không đến gặp cha có chút không thích hợp."

Triệu thị móc ra một cuộn vải màu xám đậm từ đáy hòm. Nàng ta vốn định dùng cuộn vải này may quần áo cho cha ruột nhưng vì có thể tạo quan hệ tốt với bên nhà cũ, nàng ta đành cắn răng lấy ra: "Cuộn vải này chàng cầm đi đi! Nhà ta cũng không có thứ gì tốt, có thể dùng đều đã dùng gần hết rồi!"

Dư Ba biết nửa năm này vợ đều ăn ở trong nhà cha vợ nhưng một xu cũng không phải nộp. Nhà cha vợ cũng không dễ dàng gì. Hắn ta lấy một hai khối bạc vụn không nặng bao nhiêu từ trong bao quần áo ra đặt vào trong tay Triệu thị, nói: "Số bạc này là ta tiết kiệm ăn mặc ở phủ thành có được. Nàng cầm đi đưa cho nhạc mẫu. Không thể bởi vì hai mẹ con nàng mà để cho nhạc phụ nhạc mẫu đói bụng."

Triệu thị rất cảm động, nàng ta rưng rưng nước mắt, cẩn thận nhận lấy số bạc, thấp giọng nói: "Vốn dĩ qua hai ngày nữa, định mang mấy món của hồi môn về giúp cha mẹ vượt qua cửa ải khó khăn này. Có số bạc này, tiết kiệm cũng đủ cho cha mẹ ăn hơn nửa tháng. Cha nó, cảm ơn chàng!"

"Người một nhà, nói cái gì cảm ơn với không cảm ơn? Mấy năm nay nhạc phụ nhạc mẫu giúp đỡ chúng ta không ít. Làm người, hẳn nên có lương tâm không phải sao?" Dư Ba cầm lấy bàn tay thô ráp của vợ. Sau khi tiểu nha đầu bị bán, cái gì Triệu thị cũng phải tự tay làm lấy, hơn nữa ăn không đủ no, người có vẻ tiều tụy đi rất nhiều. Chỉ là, lại thêm vài phần khí chất dịu dàng động lòng người...

Sáng sớm hôm sau, Dư Ba mang theo vợ con chậm rãi đi về phía tây của thôn. Hắn ta mặc một thân áo dài, rất nổi bật trong thôn. Các thôn dân đang tán gẫu dưới gốc cây, thấy hắn ta thì sôi nổi chào hỏi: "Ấy, đây không phải con trai nhỏ của Dư lão đầu sao? Đã trở về từ phủ thành rồi à?"

"Đây là Đậu Đậu đúng không? Đã lớn như vậy. Mấy năm nay cao hơn hẳn cái đầu!"

"Đây là đi thăm cha ngươi đúng không? Tiểu Ba vẫn rất có hiếu!"

...

Dư Ba mỉm cười, rất có lễ có tiết chào hỏi các đại gia đại nương cùng thôn. Triệu thị cũng dạy con trai nhỏ gọi "gia gia" "nãi nãi". Các thôn dân đều sôi nổi khen Dư Ba có tiền đồ, Đậu Đậu có lễ phép...

Xuyên qua toàn bộ thôn Đông Sơn, một nhà ba người đi tới dưới chân Tây Sơn. Nhìn từ xa đã thấy nhà cũ Dư gia tường viện cao lớn và cửa nhà gạch xanh ngói đỏ. Triệu thị rất hâm mộ khom lưng nói với con trai: "Đậu Đậu, nhìn xem! Đó chính là nhà của Nhị bá bá! Còn nhớ Thạch Đầu ca ca và Tiểu Thảo tỷ tỷ không? Chỉ lát nữa con có thể gặp bọn họ."

Đậu Đậu chớp đôi mắt to, ngoan ngoãn nói: "Nhớ Tiểu Thảo tỷ tỷ, canh cá tỷ ấy hầm uống rất ngon!" Vừa nói còn vừa chép chép miệng nhỏ.

Triệu thị cười hơi chua xót, chỉ chỉ cái mũi nhỏ của cậu bé, nói: "Con ấy, quả nhiên là một tiểu tham ăn!"