Khoa Kỹ Vấn Đạo (Đế Chế Kinh Tế Mới Tại Nước Việt)
Chương 51: Buổi họp (2)
Theo lệnh của Lý Đông, bốn người đều vào vị trí của mình. Lý Đông ngồi tại ghế chủ tịch, chính giữa bàn hội nghị, Vũ Nhung ngồi một bên, phía kia lần lượt là Trần Hàng và Bùi Lợi.
Lý Đông chủ động lên tiếng:
- Được rồi, giới thiệu cũng đã xong, có lẽ chúng ta vào luôn vấn đề chính nhỉ! Anh Trần Hàng, anh thông tin lại về dự án nhà máy ô tô cho chú Bùi Lợi được biết!
- Được.
Trần Hàng gật đầu đáp ứng sau đó nói:
- Về dự án nhà máy ô tô, trước mắt chúng ta đã gửi thông cáo về ý tưởng liên kết sản xuất tới một loạt các hãng ô tô trên thế giới. Phía đối tác phản hồi lại khá là tích cực, hầu hết đều để cho bộ phận chuyên trách liên hệ lại với chúng ta muốn bàn bạc kế hoạch cụ thể. Tôi dự tính bắt đầu từ tuần này, khi anh Bùi Lợi chính thức đảm nhận vị trí Phó Tổng Tập đoàn chuyên trách mảng dự án này thì sẽ giao lại cho anh ấy tiếp quản lại việc đàm phán. Việc lựa chọn đối tác phù hợp sẽ là do anh Bùi Lợi đánh giá và quyết định chính.
Nói tới đây, Trần Hàng quay sang Bùi Lợi hỏi:
Anh Bùi Lợi, anh thấy sao?
Bùi Lợi gật đầu nói:
- Việc này cũng không có gì, có điều tôi nghĩ chúng ta cần bàn bạc để thống nhất trước các điều kiện cụ thể, ví dụ như hình thức hợp tác, cơ cấu vốn, phương thức và tỷ lệ phân chia lợi nhuận cũng như các điều kiện kèm theo khác trước khi ngồi vào bàn đàm phán với bọn họ.
Lý Đông lúc này lên tiếng:
- Tôi đồng ý với đề nghị này của chú Bùi Lợi! Có điều chúng ta sẽ không chốt cứng các điều kiện mà sẽ xem đây như mà mức tối thiểu mà chúng ta có thể chấp nhận để tiến hành hợp tác. Điều kiện cụ thể như thế nào sẽ do phía các tập đoàn ô tô đưa ra, chúng ta sẽ là người lựa chọn cuối cùng.
Nghe Lý Đông nói như vậy, Trần Hàng là người sâu sát từ đầu với dự án này nên hắn lập tức lên tiếng:
- Tôi nghĩ, về mặt tài chính, hai bên hợp tác lần này đều sở hữu thế mạnh công nghệ độc lập với nhau do đó chúng ta sẽ không thể chiếm tỷ lệ vốn và lợi nhuận áp đảo được. Tôi đề xuất tỷ lệ này là 50 – 50, vốn đầu tư và chi phí vận hành sản xuất nhà máy và lợi nhuận chia đều. Về phần phương thức hợp tác, chúng ta không thể áp dụng mô hình liên kết như với Energizer được vì chúng ta không nắm giữ được 100% công nghệ của chiếc xe. Do vậy sẽ phải thành lập một công ty con độc lập với công ty mẹ của cả hai bên góp vốn. Chúng ta chỉ tham gia vào Hội đồng quản trị và Ban điều hành để giám sát hoạt động và đảm bảo lợi ích tài chính, mọi công việc liên quan đến sản xuất sản phẩm đều giao cho phía đối tác quản lý. Chúng ta sẽ chỉ chịu trách nhiệm sản xuất và cung cấp lớp vỏ xe có gắn pin năng lượng mặt trời. Như vậy là các bên đều có thể đảm bảo giữ được bí mật công nghệ của mình.
Lý Đông hài lòng gật đầu:
- Phương án anh Trần Hàng đưa ra cũng là phương án tôi nghĩ tới. Có điều về các điều kiện kèm theo thì thế nào?
Bùi Lợi nghe Lý Đông nhắc tới vấn đề mình quan tâm thì vội vàng đề cập:
- Theo tôi thấy, chúng ta cần có thêm hai điều kiện bổ sung. Một là là yêu cầu đối tác phải ưu tiên sử dụng lao động trong nước, đảm bảo tỷ lệ tối thiểu trong năm đầu tiên là 30% tổng số lao động kỹ thuật, các năm sau phải có lộ trình tăng dần tỷ lệ này. Hai là có điều khoản ràng buộc đối tác phải tuân thủ quy định bảo hộ của ngành công nghiệp ô tô trong nước, trong vòng năm năm phải nội địa hóa được linh phụ kiện tới 60%, trong vòng tám năm phải là 80% và trong vòng 10 năm phải nội địa hóa được 90%. Điều này sẽ hướng tới việc chuyển giao công nghệ cho các doanh nghiệp trong nước, thúc đẩy ngành công nghiệp phụ trợ của chúng ta.
Bùi Lợi nói xong, Trần Hàng lập tức hỏi lại:
- Tốc độ nội địa hóa linh phụ kiện có vẻ hơi quá chậm không?
Bùi Lợi mỉm cười trả lời:
- Tôi cho rằng đó là phù hợp, dù sao các tập đoàn cũng không muốn tiết lộ quá sớm các công nghệ cơ bản của mình mà chưa có công nghệ khác tốt hơn thay thế, điều này sẽ làm giảm sức mạnh công nghiệp của bọn họ. Hơn nữa, doanh nghiệp trong nước của chúng ta cũng cần thời gian để tiêu hóa những công nghệ được chuyển giao, tránh trường hợp ăn no chết nghẹn, có súng đại bác trong tay mà lại không biết bắn.
Trần Hàng chống cằm suy tư một chút rồi nói:
- Uhm, anh nói vậy cũng hợp lý. Tôi đồng ý với đề xuất này của anh.
Thấy hai vị chiến tướng đã đi tới thống nhất ý kiến với nhau, Lý Đông cũng không có đề xuất gì thêm bởi điều kiện này cũng tương đối trùng khớp với quan điểm của hắn.
Trầm tư một lát Lý Đông bắt đầu nêu lên một vấn đề mấu chốt:
- Các vị, tôi còn có một bận tâm lớn về vấn đề đưa sản phẩm ra thị trường. Chúng ta sẽ cần phải có một kế hoạch hết sức cụ thể. Như các vị biết, thị trường ô tô và dầu mỏ khổng lồ hơn rất nhiều so với thị trường pin. Sản phẩm ô tô điện ra thị trường có thể đe dọa rất lớn tới việc phát triển của các ngành này. Tôi cho rằng chúng ta sẽ gặp sự phản kháng mạnh mẽ của các đối thủ, thậm chí là từ phía chính phủ nơi các tập đoàn này đặt trụ sở. Vì để bảo hộ cho các công ty trong nước, chính phủ bọn họ có thể thông qua các hàng rào thuế quan và chính sách quota nhập khẩu để giới hạn sự phát triển sản phẩm chúng ta, tranh thủ thời gian cho doanh nghiệp trong nước nghiên cứu đuổi kịp công nghệ. Do vậy, tôi đề nghị các vị chỉ đạo cho cấp dưới ngay lập tức nghiên cứu và lựa chọn ra các thị trường tiềm năng có thể dễ dàng xâm nhập. Theo tôi, nên tập trung vào các nước có kinh tế phát triển nhưng không có tiềm năng mạnh về ngành dầu mỏ và ô tô hoặc là tiềm năng phát triển thấp; các nước có chính sách phát triển hài hòa, coi trọng môi trường. Mục tiêu bước đầu của chúng ta là đưa sản phẩm ra thị trường một cách thuận lợi nhất. Một khi đánh ra được danh tiếng, cho người tiêu dùng thấy được lợi ích vượt trội từ sản phẩm của chúng ta thì tiếp theo việc mở rộng sẽ càng dễ dàng.
- Vậy chúng ta sẽ bỏ qua thị phần ở các nước công nghiệp lớn như Mỹ, Nhật, Đức, Trung Quốc sao?
Trần Hàng lập tức hỏi lại.
- Đúng vậy, nếu gặp phải sự bảo hộ từ chính phủ bọn họ thì tạm thời chúng ta có thể chưa cần đẩy mạnh.
- Nhưng đây có thể là các miếng bánh rất lớn đấy.
Trần Hàng lại đặt ra một vấn đề.
Lý Đông cau mày một chút rồi nói:
- Hiện tại theo dõi tình hình phát triển kinh tế của các nước, tôi nhận thấy đang có nhiều bất ổn tại các nền kinh tế lớn, những bất ổn này đang có dấu hiệu vượt ra ngoài sự kiểm soát của chính phủ các nước hoặc bị đánh giá ảnh hưởng ở mức quá thấp dẫn tới những chủ quan trong công tác điều hành vĩ mô. Điều này thật sự rất nguy hiểm. Thế giới đang đối mặt với ba vấn đề lớn là mất cân đối kinh tế toàn cầu; gia tăng bất bình đẳng kinh tế ở Mỹ, và tác động của việc nới lỏng qui định khu vực tài chính. Tôi nói đơn giản như ở nền kinh tế lớn nhất thế giới là Mỹ chẳng hạn. Nước Mỹ hiện tại đang gặp những vấn đề nội tại lớn.
Thứ nhất là trục trặc phát sinh trong thị trường nhà ở Mỹ. Giá nhà thực bắt đầu tăng mạnh vào cuối thập niên 1990, một phần tiếp sức từ lãi suất thấp. Cơ quan Dự trữ Liên bang (Fed) lại giữ lãi suất quá thấp trong thời gian quá dài sau suy thoái 2001, điều này chắc chắn góp phần vào bong bóng giá nhà, có điều giá nhà đã tăng mạnh trước khi Fed cắt lãi suất năm 2001.
Thứ hai chính là sự dồi dào tín dụng. Theo truyền thống, các ngân hàng giới hạn vốn vay mua nhà theo hệ số nhân khá nhỏ của thu nhập sau thuế: ví dụ, nếu người mua nhà có thu nhập $50.000 một năm thì ngân hàng sẽ cho vay $150.000, nhưng sẽ yêu cầu bằng chứng chi tiết về thu nhập, tính ổn định công ăn việc làm, lịch sử tín dụng và nợ hiện hành, cùng những thông tin liên quan khác. Ngân hàng thực thi các nguyên tắc này vì họ muốn đảm bảo lấy lại tiền.Các ngân hàng cho khách hàng trung thành vay sau đó giữ khoản vay cho đến khi được hoàn trả Tỉ lệ giá nhà trung vị so với thu nhập trung vị nằm dưới 3,5:1 cho đến 2001. Đây là mô hình cho vay cầm cố “khởi phát và duy trì" (“originate and hold" model of mortgage lending) Tuy nhiên, mô hình này đã bị bỏ đi trong thập niên 2000. Các ngân hàng và công ty cầm cố (các công ty tài chính cho vay tiền hay hình thành các khoản vay cầm cố cho ngân hàng) không còn giữ khoản vay cầm cố theo kỳ hạn. Họ bán chúng cho các ngân hàng đầu tư, các tổ chức này sau đó đóng gói lại thành chứng khoán. Bất cứ thứ gì tạo ra dòng thu nhập đều có thể được “chứng khoán hóa", nghĩa là tổ chức hay cá nhân nhận dòng tiền đó sẽ chấp nhận một số tiền tổng gộp nhất đinh trước và chuyển giao quyền đối với dòng tiền đó cho người mua loại chứng khoán này.
Thứ ba là các khoản vay cầm cố đã được chứng khoán hóa trong thời gian dài. Hai công ty Fannie Mae và Freddie Mac do nhà nước bảo trợ đã mua nợ cầm cố từ các ngân hàng để tăng lượng vốn sẵn có cho người mua nhà vay.
Với những tín hiệu nêu trên, tôi cho rằng sẽ không bao lâu tình trạng bong bóng nhà ở cùng với sự giám sát tài chính thiếu hoàn thiện ở Hoa Kỳ sẽ dẫn tới một cuộc khủng hoảng tài chính ở nước này bao gồm sự đổ vỡ hàng loạt hệ thống ngân hàng, tình trạng đói tín dụng, tình trạng sụt giá chứng khoán và mất giá tiền tệ quy mô lớn ở Mỹ và nhiều nước châu Âu.
Đây chính là thời điểm để chúng ta giải quyết bài toán khó của mình. Cơ hội của chúng ta sẽ tới. Chính phủ dưới sức ép thắt chặt chi tiêu công và yêu cầu tiết giảm chi phí sinh hoạt của dân chúng sẽ phải mở cửa cho các dòng xe ít tiêu hao nhiên liệu của chúng ta vào thị trường của bọn họ như một giải pháp tiết kiệm cực kỳ hiệu quả. Đi cùng với những phản ứng tích cực đối với sản phẩm tại những nơi khác tôi cho rằng bọn họ sẽ phải cân nhắc để thỏa hiệp. Mọi người hiểu ý tôi muốn nói chứ?
Trần Hàng khi này đang dùng một ánh mắt cực kỳ sùng bái nhìn Lý Đông. Là một người được đào tạo bài bản về kinh tế học và quản lý kinh tế hắn hiểu rất rõ những điều Lý Đông vừa nói, có điều những thứ này đến hiện tại trên thế giới vẫn chưa thấy có ai dám đứng ra khẳng định hùng hồn như vậy. Thậm chí ngay cả các chuyên gia kinh tế hàng đầu cũng không phân tích được cặn kẽ như Lý Đông. Trần Hàng biết Lý Đông rất thần kỳ nhưng lại không thể nghĩ hắn trác tuyệt và siêu việt tới như vậy, quả là thiên tài trong thiên tài. Bùi Lợi thì không hiểu lắm những kiến thức kinh tế cao siêu này nhưng nhìn nét mặt của Trần Hàng hắn cũng biết hẳn điều Lý Đông vừa nói là rất lợi hại. Còn đối với Vũ Nhung, một người tốt nghiệp chuyên ngành hành chính nhân sự thì những lời vừa rồi thật không khác gì thiên thư vậy, nghe đến đầu váng mắt hoa.
Trước ánh mắt nhìn mình như thần minh của ba người, Lý Đông có chút cười khổ. Là người hai đời hắn đương nhiên biết tình hình kinh tế những năm tiếp theo. Nếu như hắn nhớ không lầm, bong bóng nhà ở tại Mỹ bắt đầu rạn nứt năm 2005 sau đó bùng nổ vào năm 2008 dẫn tới sự sụp đổ của hệ thống tài chính toàn cầu. Việc suy luận ra nguyên nhân khủng hoảng như trên cũng là hậu thế trải qua đau thương mới tổng kết ra được chứ mấy ai biết trước đâu. Lý Đông cũng chỉ là thừa hưởng rồi truyền đạt lại trong đời này mà thôi.
Thấy hai vị lãnh đạo cao cấp vẫn ngồi im không có ý kiến gì, Lý Đông đành hỏi lại:
- Các vị, tôi nói vậy các vị hiểu ý tôi chứ?
Trần Hàng lúc này đã tỉnh táo lại, vội dùng giọng điệu tôn kính nói:
- Chủ tịch, tôi hiểu rồi! Ánh mắt của chủ tịch quả là cao xa, tôi thật hổ thẹn không bằng. Tôi sẽ lưu ý cho cấp dưới nghiên cứu kỹ lại chiến lược ra thị trường của chúng ta.
Khi nhìn biểu hiện khiếp sợ và khuất phục của Trần Hàng, người mà khi xưa mình từng rất ngưỡng mộ, Vũ Nhung mới ý thức được trí tuệ của Lý Đông là cao siêu bậc nào. Phải là cực kỳ tài giỏi mới khiến một bậc anh tài như Trần Hàng thốt lên những lời tâm phục khẩu phục như vậy. Theo đó, anh mắt nàng nhìn Lý Đông bất chợt lại thêm một chút si mê cùng sùng bái.
Lý Đông chủ động lên tiếng:
- Được rồi, giới thiệu cũng đã xong, có lẽ chúng ta vào luôn vấn đề chính nhỉ! Anh Trần Hàng, anh thông tin lại về dự án nhà máy ô tô cho chú Bùi Lợi được biết!
- Được.
Trần Hàng gật đầu đáp ứng sau đó nói:
- Về dự án nhà máy ô tô, trước mắt chúng ta đã gửi thông cáo về ý tưởng liên kết sản xuất tới một loạt các hãng ô tô trên thế giới. Phía đối tác phản hồi lại khá là tích cực, hầu hết đều để cho bộ phận chuyên trách liên hệ lại với chúng ta muốn bàn bạc kế hoạch cụ thể. Tôi dự tính bắt đầu từ tuần này, khi anh Bùi Lợi chính thức đảm nhận vị trí Phó Tổng Tập đoàn chuyên trách mảng dự án này thì sẽ giao lại cho anh ấy tiếp quản lại việc đàm phán. Việc lựa chọn đối tác phù hợp sẽ là do anh Bùi Lợi đánh giá và quyết định chính.
Nói tới đây, Trần Hàng quay sang Bùi Lợi hỏi:
Anh Bùi Lợi, anh thấy sao?
Bùi Lợi gật đầu nói:
- Việc này cũng không có gì, có điều tôi nghĩ chúng ta cần bàn bạc để thống nhất trước các điều kiện cụ thể, ví dụ như hình thức hợp tác, cơ cấu vốn, phương thức và tỷ lệ phân chia lợi nhuận cũng như các điều kiện kèm theo khác trước khi ngồi vào bàn đàm phán với bọn họ.
Lý Đông lúc này lên tiếng:
- Tôi đồng ý với đề nghị này của chú Bùi Lợi! Có điều chúng ta sẽ không chốt cứng các điều kiện mà sẽ xem đây như mà mức tối thiểu mà chúng ta có thể chấp nhận để tiến hành hợp tác. Điều kiện cụ thể như thế nào sẽ do phía các tập đoàn ô tô đưa ra, chúng ta sẽ là người lựa chọn cuối cùng.
Nghe Lý Đông nói như vậy, Trần Hàng là người sâu sát từ đầu với dự án này nên hắn lập tức lên tiếng:
- Tôi nghĩ, về mặt tài chính, hai bên hợp tác lần này đều sở hữu thế mạnh công nghệ độc lập với nhau do đó chúng ta sẽ không thể chiếm tỷ lệ vốn và lợi nhuận áp đảo được. Tôi đề xuất tỷ lệ này là 50 – 50, vốn đầu tư và chi phí vận hành sản xuất nhà máy và lợi nhuận chia đều. Về phần phương thức hợp tác, chúng ta không thể áp dụng mô hình liên kết như với Energizer được vì chúng ta không nắm giữ được 100% công nghệ của chiếc xe. Do vậy sẽ phải thành lập một công ty con độc lập với công ty mẹ của cả hai bên góp vốn. Chúng ta chỉ tham gia vào Hội đồng quản trị và Ban điều hành để giám sát hoạt động và đảm bảo lợi ích tài chính, mọi công việc liên quan đến sản xuất sản phẩm đều giao cho phía đối tác quản lý. Chúng ta sẽ chỉ chịu trách nhiệm sản xuất và cung cấp lớp vỏ xe có gắn pin năng lượng mặt trời. Như vậy là các bên đều có thể đảm bảo giữ được bí mật công nghệ của mình.
Lý Đông hài lòng gật đầu:
- Phương án anh Trần Hàng đưa ra cũng là phương án tôi nghĩ tới. Có điều về các điều kiện kèm theo thì thế nào?
Bùi Lợi nghe Lý Đông nhắc tới vấn đề mình quan tâm thì vội vàng đề cập:
- Theo tôi thấy, chúng ta cần có thêm hai điều kiện bổ sung. Một là là yêu cầu đối tác phải ưu tiên sử dụng lao động trong nước, đảm bảo tỷ lệ tối thiểu trong năm đầu tiên là 30% tổng số lao động kỹ thuật, các năm sau phải có lộ trình tăng dần tỷ lệ này. Hai là có điều khoản ràng buộc đối tác phải tuân thủ quy định bảo hộ của ngành công nghiệp ô tô trong nước, trong vòng năm năm phải nội địa hóa được linh phụ kiện tới 60%, trong vòng tám năm phải là 80% và trong vòng 10 năm phải nội địa hóa được 90%. Điều này sẽ hướng tới việc chuyển giao công nghệ cho các doanh nghiệp trong nước, thúc đẩy ngành công nghiệp phụ trợ của chúng ta.
Bùi Lợi nói xong, Trần Hàng lập tức hỏi lại:
- Tốc độ nội địa hóa linh phụ kiện có vẻ hơi quá chậm không?
Bùi Lợi mỉm cười trả lời:
- Tôi cho rằng đó là phù hợp, dù sao các tập đoàn cũng không muốn tiết lộ quá sớm các công nghệ cơ bản của mình mà chưa có công nghệ khác tốt hơn thay thế, điều này sẽ làm giảm sức mạnh công nghiệp của bọn họ. Hơn nữa, doanh nghiệp trong nước của chúng ta cũng cần thời gian để tiêu hóa những công nghệ được chuyển giao, tránh trường hợp ăn no chết nghẹn, có súng đại bác trong tay mà lại không biết bắn.
Trần Hàng chống cằm suy tư một chút rồi nói:
- Uhm, anh nói vậy cũng hợp lý. Tôi đồng ý với đề xuất này của anh.
Thấy hai vị chiến tướng đã đi tới thống nhất ý kiến với nhau, Lý Đông cũng không có đề xuất gì thêm bởi điều kiện này cũng tương đối trùng khớp với quan điểm của hắn.
Trầm tư một lát Lý Đông bắt đầu nêu lên một vấn đề mấu chốt:
- Các vị, tôi còn có một bận tâm lớn về vấn đề đưa sản phẩm ra thị trường. Chúng ta sẽ cần phải có một kế hoạch hết sức cụ thể. Như các vị biết, thị trường ô tô và dầu mỏ khổng lồ hơn rất nhiều so với thị trường pin. Sản phẩm ô tô điện ra thị trường có thể đe dọa rất lớn tới việc phát triển của các ngành này. Tôi cho rằng chúng ta sẽ gặp sự phản kháng mạnh mẽ của các đối thủ, thậm chí là từ phía chính phủ nơi các tập đoàn này đặt trụ sở. Vì để bảo hộ cho các công ty trong nước, chính phủ bọn họ có thể thông qua các hàng rào thuế quan và chính sách quota nhập khẩu để giới hạn sự phát triển sản phẩm chúng ta, tranh thủ thời gian cho doanh nghiệp trong nước nghiên cứu đuổi kịp công nghệ. Do vậy, tôi đề nghị các vị chỉ đạo cho cấp dưới ngay lập tức nghiên cứu và lựa chọn ra các thị trường tiềm năng có thể dễ dàng xâm nhập. Theo tôi, nên tập trung vào các nước có kinh tế phát triển nhưng không có tiềm năng mạnh về ngành dầu mỏ và ô tô hoặc là tiềm năng phát triển thấp; các nước có chính sách phát triển hài hòa, coi trọng môi trường. Mục tiêu bước đầu của chúng ta là đưa sản phẩm ra thị trường một cách thuận lợi nhất. Một khi đánh ra được danh tiếng, cho người tiêu dùng thấy được lợi ích vượt trội từ sản phẩm của chúng ta thì tiếp theo việc mở rộng sẽ càng dễ dàng.
- Vậy chúng ta sẽ bỏ qua thị phần ở các nước công nghiệp lớn như Mỹ, Nhật, Đức, Trung Quốc sao?
Trần Hàng lập tức hỏi lại.
- Đúng vậy, nếu gặp phải sự bảo hộ từ chính phủ bọn họ thì tạm thời chúng ta có thể chưa cần đẩy mạnh.
- Nhưng đây có thể là các miếng bánh rất lớn đấy.
Trần Hàng lại đặt ra một vấn đề.
Lý Đông cau mày một chút rồi nói:
- Hiện tại theo dõi tình hình phát triển kinh tế của các nước, tôi nhận thấy đang có nhiều bất ổn tại các nền kinh tế lớn, những bất ổn này đang có dấu hiệu vượt ra ngoài sự kiểm soát của chính phủ các nước hoặc bị đánh giá ảnh hưởng ở mức quá thấp dẫn tới những chủ quan trong công tác điều hành vĩ mô. Điều này thật sự rất nguy hiểm. Thế giới đang đối mặt với ba vấn đề lớn là mất cân đối kinh tế toàn cầu; gia tăng bất bình đẳng kinh tế ở Mỹ, và tác động của việc nới lỏng qui định khu vực tài chính. Tôi nói đơn giản như ở nền kinh tế lớn nhất thế giới là Mỹ chẳng hạn. Nước Mỹ hiện tại đang gặp những vấn đề nội tại lớn.
Thứ nhất là trục trặc phát sinh trong thị trường nhà ở Mỹ. Giá nhà thực bắt đầu tăng mạnh vào cuối thập niên 1990, một phần tiếp sức từ lãi suất thấp. Cơ quan Dự trữ Liên bang (Fed) lại giữ lãi suất quá thấp trong thời gian quá dài sau suy thoái 2001, điều này chắc chắn góp phần vào bong bóng giá nhà, có điều giá nhà đã tăng mạnh trước khi Fed cắt lãi suất năm 2001.
Thứ hai chính là sự dồi dào tín dụng. Theo truyền thống, các ngân hàng giới hạn vốn vay mua nhà theo hệ số nhân khá nhỏ của thu nhập sau thuế: ví dụ, nếu người mua nhà có thu nhập $50.000 một năm thì ngân hàng sẽ cho vay $150.000, nhưng sẽ yêu cầu bằng chứng chi tiết về thu nhập, tính ổn định công ăn việc làm, lịch sử tín dụng và nợ hiện hành, cùng những thông tin liên quan khác. Ngân hàng thực thi các nguyên tắc này vì họ muốn đảm bảo lấy lại tiền.Các ngân hàng cho khách hàng trung thành vay sau đó giữ khoản vay cho đến khi được hoàn trả Tỉ lệ giá nhà trung vị so với thu nhập trung vị nằm dưới 3,5:1 cho đến 2001. Đây là mô hình cho vay cầm cố “khởi phát và duy trì" (“originate and hold" model of mortgage lending) Tuy nhiên, mô hình này đã bị bỏ đi trong thập niên 2000. Các ngân hàng và công ty cầm cố (các công ty tài chính cho vay tiền hay hình thành các khoản vay cầm cố cho ngân hàng) không còn giữ khoản vay cầm cố theo kỳ hạn. Họ bán chúng cho các ngân hàng đầu tư, các tổ chức này sau đó đóng gói lại thành chứng khoán. Bất cứ thứ gì tạo ra dòng thu nhập đều có thể được “chứng khoán hóa", nghĩa là tổ chức hay cá nhân nhận dòng tiền đó sẽ chấp nhận một số tiền tổng gộp nhất đinh trước và chuyển giao quyền đối với dòng tiền đó cho người mua loại chứng khoán này.
Thứ ba là các khoản vay cầm cố đã được chứng khoán hóa trong thời gian dài. Hai công ty Fannie Mae và Freddie Mac do nhà nước bảo trợ đã mua nợ cầm cố từ các ngân hàng để tăng lượng vốn sẵn có cho người mua nhà vay.
Với những tín hiệu nêu trên, tôi cho rằng sẽ không bao lâu tình trạng bong bóng nhà ở cùng với sự giám sát tài chính thiếu hoàn thiện ở Hoa Kỳ sẽ dẫn tới một cuộc khủng hoảng tài chính ở nước này bao gồm sự đổ vỡ hàng loạt hệ thống ngân hàng, tình trạng đói tín dụng, tình trạng sụt giá chứng khoán và mất giá tiền tệ quy mô lớn ở Mỹ và nhiều nước châu Âu.
Đây chính là thời điểm để chúng ta giải quyết bài toán khó của mình. Cơ hội của chúng ta sẽ tới. Chính phủ dưới sức ép thắt chặt chi tiêu công và yêu cầu tiết giảm chi phí sinh hoạt của dân chúng sẽ phải mở cửa cho các dòng xe ít tiêu hao nhiên liệu của chúng ta vào thị trường của bọn họ như một giải pháp tiết kiệm cực kỳ hiệu quả. Đi cùng với những phản ứng tích cực đối với sản phẩm tại những nơi khác tôi cho rằng bọn họ sẽ phải cân nhắc để thỏa hiệp. Mọi người hiểu ý tôi muốn nói chứ?
Trần Hàng khi này đang dùng một ánh mắt cực kỳ sùng bái nhìn Lý Đông. Là một người được đào tạo bài bản về kinh tế học và quản lý kinh tế hắn hiểu rất rõ những điều Lý Đông vừa nói, có điều những thứ này đến hiện tại trên thế giới vẫn chưa thấy có ai dám đứng ra khẳng định hùng hồn như vậy. Thậm chí ngay cả các chuyên gia kinh tế hàng đầu cũng không phân tích được cặn kẽ như Lý Đông. Trần Hàng biết Lý Đông rất thần kỳ nhưng lại không thể nghĩ hắn trác tuyệt và siêu việt tới như vậy, quả là thiên tài trong thiên tài. Bùi Lợi thì không hiểu lắm những kiến thức kinh tế cao siêu này nhưng nhìn nét mặt của Trần Hàng hắn cũng biết hẳn điều Lý Đông vừa nói là rất lợi hại. Còn đối với Vũ Nhung, một người tốt nghiệp chuyên ngành hành chính nhân sự thì những lời vừa rồi thật không khác gì thiên thư vậy, nghe đến đầu váng mắt hoa.
Trước ánh mắt nhìn mình như thần minh của ba người, Lý Đông có chút cười khổ. Là người hai đời hắn đương nhiên biết tình hình kinh tế những năm tiếp theo. Nếu như hắn nhớ không lầm, bong bóng nhà ở tại Mỹ bắt đầu rạn nứt năm 2005 sau đó bùng nổ vào năm 2008 dẫn tới sự sụp đổ của hệ thống tài chính toàn cầu. Việc suy luận ra nguyên nhân khủng hoảng như trên cũng là hậu thế trải qua đau thương mới tổng kết ra được chứ mấy ai biết trước đâu. Lý Đông cũng chỉ là thừa hưởng rồi truyền đạt lại trong đời này mà thôi.
Thấy hai vị lãnh đạo cao cấp vẫn ngồi im không có ý kiến gì, Lý Đông đành hỏi lại:
- Các vị, tôi nói vậy các vị hiểu ý tôi chứ?
Trần Hàng lúc này đã tỉnh táo lại, vội dùng giọng điệu tôn kính nói:
- Chủ tịch, tôi hiểu rồi! Ánh mắt của chủ tịch quả là cao xa, tôi thật hổ thẹn không bằng. Tôi sẽ lưu ý cho cấp dưới nghiên cứu kỹ lại chiến lược ra thị trường của chúng ta.
Khi nhìn biểu hiện khiếp sợ và khuất phục của Trần Hàng, người mà khi xưa mình từng rất ngưỡng mộ, Vũ Nhung mới ý thức được trí tuệ của Lý Đông là cao siêu bậc nào. Phải là cực kỳ tài giỏi mới khiến một bậc anh tài như Trần Hàng thốt lên những lời tâm phục khẩu phục như vậy. Theo đó, anh mắt nàng nhìn Lý Đông bất chợt lại thêm một chút si mê cùng sùng bái.
Tác giả :
DongHo