Emma

Mỗi anh đều phải thay đổi nét mặt khi họ bước vào phòng gia đình của chị Weston. Anh Elton phải kiềm chế vẻ vui tươi, còn anh John Knightley phải xoá đi nét khó chịu. Để phù hợp với khung cảnh, anh Elton phải cười ít đi, còn anh Knightley phải cười thêm nữa. Emma chỉ cần theo bản năng tự nhiên và tỏ ra tươi tắn như thường lệ, lấy làm vui thích được gần gia đình Weston. Cô rất mến ông Weston, và không có ai cho cô trò chuyện một cách thoải mái như với vợ ông, không có ai lắng nghe và thấu hiểu cô như thế, luôn quan tâm và nhạy bén đến thế. Cũng không ai làm được những việc lặt vặt, lo thú vén, giải quyết những khúc mắc, và chăm lo cho những thú vui của hai cha con cô như thế. Chị Weston đều quan tâm sâu sắc đến mọi việc cô kể về Hartfield. Trong nửa giờ họ trò chuyện không dứt về những chuyện nhỏ nhặt liên quan đến cuộc sống riêng tư hạnh phúc thường ngày.

Đấy là niềm vui mà có lẽ chuyến viếng thăm cả ngày không tạo ra, mà chắc chắn không thuộc về nửa giờ hiện tại, nhưng chính sự hiện diện của chị Weston, nụ cười của chị, phong cách của chị, giọng nói của chị đều tỏ ra trìu mến đối với Emma. Cô quyết chí suy nghĩ về thái độ kỳ quặc của Elton càng ít càng tốt hoặc bất kỳ chuyện gì khó ưa, để tận hưởng những gì giúp cho cô vui.

Harriet đã hồi phục nhiều trước khi Emma đến. Ông Woodhouse đã kể về chuyện này, ngoài mọi chuyện của ông và chuyện Isabella đến thăm, rồi đến chuyện của Emma, và vừa đến đoạn cuối khi ông nói James nên đến thăm cô con gái của ông ta. Đúng lúc này, những người khác xuất hiện. Chị Weston, vốn đang chăm chú lắng nghe ông nói, có thể quay mặt đi mà chào đón Emma.

Chủ định của Emma muốn quên bẵng anh Elton trong lúc này làm cho cô khá phiền hà khi thấy, sau khi mọi người yên vị, anh đến ngồi kế bên cô. Cô thấy khó mà xua đuổi khỏi ý nghĩ thái độ vô cảm kỳ lạ của anh đối với Harriet, trong khi không những anh đang ngồi sát bên cô, mà còn liên tục bắt cô phải chú ý đến gương mặt rạng rỡ của anh và tìm mọi cơ hội bắt chuyện với cô. Thay vì quên bẵng anh chàng, hành vi của anh khiến cho cô không khỏi tự hỏi " Liệu có đúng như anh rể mình tưởng tượng ra? Có thể nào anh này bắt đầu chuyển tình yêu từ Harriet qua mình? Vô lý và không thể chịu đựng được!"

Tuy thế, anh chàng tha thiết mong cô chú ý đến anh, tỏ ra quan tâm đến bố cô và tỏ ra rất thú vị với chị Weston, rồi cuối cùng tỏ ra ái mộ những bức hoạ của cô với thái độ nồng nhiệt nhưng kiến thức ít ỏi như thể là kẻ đang yêu, rồi có chút cố gắng để mong cô tử tế với anh. Vì mình và cũng vì Harriet, cô không muốn thô lỗ với anh, với hy vọng, mọi chuyện sẽ xoay chiều đúng cách. Cô còn tỏ ra lịch sự nhưng phải cố gắng mới được, đặc biệt khi người khác trao đổi câu chuyện gì đấy khiến cô muốn lắng nghe. Cô biết rằng ông Weston đang nói về cậu con trai của ông, cô nghe những tiếng "con trai tôi", và "Frank" và "con trai tôi" lặp đi lặp lại vài lần. Từ vài tiếng loáng thoáng khác, cô nghĩ ông đang cho biết con trai ông sẽ đến thăm, nhưng trước khi cô làm anh Elton im miệng, câu chuyện đã chấm dứt hẳn đến nỗi khó mà đặt câu hỏi để khơi lại.

Bây giờ câu chuyện chuyển sang đề tài khác. Cho dù Emma đã quyết định không bao giờ kết hôn, có ý kiến nói về anh Frank Churchill khiến cho cô quan tâm, cô đã thường nghĩ – đặc biệt từ lúc bố anh cưới chị Taylor – rằng nếu cô có kết hôn, anh chính là người hợp với cô về tuổi tác, tính tình và điều kiện vật chất. Xem dường như do mối liên hệ giữa hai gia đình, anh xứng đôi với cô. Cô cho là những người quen biết họ đều nghĩ đến cuộc hôn nhân này, cô tin chắc hai vợ chồng Weston đã nghĩ đến. Dù không muốn được anh chàng hoặc bất kỳ ai chú ý đến để rồi phải từ bỏ lối sống mà cô rằng tốt cho mình, cô rất hiếu kỳ muốn được gặp anh, để thấy anh là người dễ mến, để anh mến cô theo mức độ nào đấy, và để thích thú với ý nghĩ bạn bè sẽ tưởng tượng họ là cặp uyên ương.

Với tâm tư như thế, thái độ lịch sự của anh Elton là không đúng lúc, nhưng cô vẫn bình thản để tỏ ra lễ độ trong khi cảm thấy rất bực mình, và để nghĩ rằng trong phần còn lại của chuyến thăm viếng ông Weston hẳn sẽ lại đề cập đến cùng sự việc. Cô đã đúng: khi đã vui mừng thoát ra khỏi anh Elton và được ngồi kế bên ông Weston ở bàn ăn, ông nói với cô:

Chúng tôi chỉ cần thêm hai người nữa là có đủ số cho một buổi tụ họp khác ở đây: cô bạn xinh xắn Smith của cô và con trai tôi, và rồi tôi nói thế mới là toàn vẹn. Tôi tin cô đã không nghe tôi nói với những người khác trong phòng gia đình rằng chúng tôi đang chờ đợi Frank. Sáng nay tôi nhận được thư của nó, và hai tuần nữa nó sẽ đến ở với chúng tôi.

Emma bày tỏ niềm vui có chừng mực, và hoàn toàn chấp nhận ý định của ông về việc anh Frank Churchill và cô Smith tham dự vào buổi tụ họp.

Ông Weston tiếp:

Nó đã muốn đến với chúng tôi từ tháng Chín, mỗi lá thư đều đề cập đến việc này nhưng nó không thể chủ động thời gian. Nó phải chiều lòng một số người và đôi lúc phải chịu hy sinh vì họ. Nhưng bây giờ tôi tin chắc sẽ được gặp nó vào khoảng nửa tháng Giêng.

Hẳn là ông sẽ rất vui! Và hẳn chị Weston nóng lòng được thân thiết với anh ấy nên cũng vui như ông.

Đúng, cô ấy hẳn vui nhưng cho là sẽ có trì hoãn lần nữa. Cô ấy không tin chắc như tôi là nó sẽ đến chỉ vì cô ấy không biết tâm tính từng người trong gia tộc như tôi. Chỉ nói riêng với cô nhé, tôi không thốt lời nào ở phòng bên kia vì cô biết đấy, gia đình nào cũng có chuyện bí mật: một nhóm thân quyến được mời đến chơi ở Enscombe vào tháng Giêng, nếu họ không hoãn lại thì Frank không đến đây được. Nhưng tôi biết họ sẽ hoãn bởi vì trong một gia đình ở Enscombe có một phụ nữ nào đấy không hiểu sao có ác cảm, và dù người ta cho là cứ hai hoặc ba năm cần mời họ một lần, lúc nào khi gần đến kỳ hẹn cũng bị hoãn lại. Tôi không nghi ngờ gì về chuyện này. Tôi sẽ gặp lại Frank vào trước giữa tháng Giêng. Nhưng người bạn tốt của cô kia (ông ra dấu hướng về đầu bàn, chỉ chị Taylor) có tính khí hơi thất thường, không mấy hữu dụng ở Hartfield, nên cô ấy không thể biết ngọn ngành ra sao, thế là tôi phải lo liệu tất.

Emma nói:

Tôi rất tiếc là có một ít nghi vấn trong việc này, nhưng ông Weston, tôi ngả về phía ông. Nếu ông cho là anh ấy sẽ đến thì tôi cũng nghĩ thế, vì ông biết rõ Enscombe.

Vâng, tôi có nguồn tin dù trong đời tôi chưa hề sống ở đấy. Bà ấy là một phụ nữ kỳ quặc! nhưng tôi chưa bao giờ cho phép mình nói xấu bà ấy cũng là vì Frank, bởi vì tôi tin bà ấy rất mến nó (theo cách của bà ấy – trừ một ít bốc đồng và nếu mọi chuyện đều đúng ý bà ấy ). Và tôi nghĩ Frank có điểmson khi đã chiếm được cảm tình như thế vì, - dù tôi không nói cho ai nghe – con tim bà ấy rắn như đá, còn tính tình thì nóng nảy.

Emma rất thích nghe thêm về chuyện này đến nỗi khi họ trở lại phòng gia đình, cô bắt đầu lại với chị Weston bằng cách chúc mừng nhưng có ý nhận xét rằng lần gặp gỡ đầu tiên hẳn là khó xử. Chị Weston đồng ý, nhưng thêm là mình sẽ rất vui nếu biết chắc về thời điểm được nói đến. Chị thêm:

Bởi vì chị không tin ấy sẽ đến. Chị không thể lạc quan như ông Weston. Chị rất lo cuối cùng sẽ không có chuyện gì cả. Chị đoan chắc ông Weston đã nói cho em biết chính xác sự thể như thế nào, đúng không?

Vâng, dường như chuyện này là do ác cảm của bà Churchill, mà em đoán là chuyện chắc chắn có thật trên đời.

Chị Weston mỉm cười :

Emm của chị! Tính bốc đồng thì có gì chắc chắn?

Rồi chị quay sang Isabella, vốn đã không theo dõi câu chuyện từ đầu:

Em ạ, em nên biết rằng theo ý chị thì hai vợ chồng chị không chắc sẽ gặp anh Frank Churchill như cha anh ấy nghĩ. Việc này tùy thuộc hoàn toàn vào tính khí của bà bác anh ấy. Bà Churchill quán xuyến mọi việc ở Enscombe và là một phụ nữ có tâm tính rất kỳ khôi. Chỉ khi bà ấy đồng ý thì Frank mới đến được.

Isabella đáp:

À, bà Churchill, mọi người đều biết tính bà ấy. Em luôn nghĩ về anh chàng trai trẻ với tất cả lòng cảm thông. Thường xuyên sống với người tâm tính cáu bẳn hẳn là phải khổ sở lắm. Cũng là điều may mà bà không có đứa con nào! giá như có thì bọn nhỏ sẽ đến khổ!

Emma muốn có thời gian riêng tư với chị Weston. Lúc ấy cô có thể nghe thêm, chị Weston sẽ trò chuyện với cô mà không cần giữ kẽ như đối với Isabella và cũng không cần che giâu với cô chuyện gì liên quan đến nhà Churchill, ngoại trừ những ý kiến về chàng trai trẻ mà cô đã nghe nhiều. Nhưng lúc này không còn có gì để nói thêm. Chẳng bao lâu, ông Woodhouse theo họ đi vào phòng gia đình. Ông không thể ngồi lâu sau bữa ăn tối cũng không màng thưởng thức rượu vang hoặc chuyện trò. Ông chỉ muốn gần người mà ông luôn cảm thấy thoải mái.

Tuy nhiên khi ông trò chuyện với Isabella, Emma có cơ hội nói thêm với chị Weston:

Thế là chị không chắc chắn về chuyến viếng thăm của Frank. Em lấy làm tiếc. Việc làm quen ở đâu cũng là khó chịu, nhưng càng xong sớm càng tốt.

Vâng. Mỗi lần trì hoãn đều tạo lo âu về những lần trì hoãn kế tiếp. Ngay cả nếu gia đình Braithwaite đó trì hoãn, chị e sẽ có lý do để làm cho hai vợ chồng chị thất vọng. Chị không thể chịu được bất kỳ thái độ lưỡng lự nào từ phía anh ấy, nhưng chị tin chắc họ Churchill muốn giữ anh ấy lại. Đấy là do tính ghen tị. Thậm chí đối với cha anh ấy, họ cũng ghen tị. Tóm lại, chị không tin anh ấy sẽ đến, và chị mong anh Weston đừng lạc quan thái quá.

Emma nói:

Anh ấy phải đến. Dù chỉ có thể lưu lại đôi ba ngày, anh vẫn phải đến. Người ta khó tin rằng anh không thể tự mình quyết định được việc này. Một thiếu nữ trẻ nếu sa vào nơi không tốt có thể bị chòng ghẹo và bị cô lập khỏi những người cô muốn giao tiếp, nhưng người ta không hiểu nổi một thanh niên bị kiềm chế như vậy, đến mức không thể đến thăm ông bố trong một tuần.

Chị Weston đáp:

Người ta phải sống ở Enscombe và biết cung cách của gia tộc mới quyết định mình có thể làm được việc gì. Có lẽ người ta nên có cùng tính thận trọng khi phán xét hạnh kiểm của bất kỳ cá nhân nào trong bất kỳ gia đình nào, nhưng chị tin ta không thể phán xét Enscombe theo những quy luật thông thường: bà ấy là người hoàn toàn không biết điều, và mọi chuyện đều phải do bà ấy quyết.

Nhưng bà ấy rất thương yêu người cháu: anh ấy rất được lòng bà. Theo những gì em biết được về bà Churchill, hẳn lẽ tự nhiên là trong khi bà không chịu hy sinh cho ông chồng là người mà bà mang ơn nhiều, trong khi bà luôn hành xử bốc đồng với ông ấy, bà lại lo toan cho đứa cháu là người mà bà không có nghĩa vụ gì.

Emma yêu dấu của chị, đừng cố đem tâm tính hiền hoà của em mà tìm hiểu tâm tính xấu xa hoặc định ra lề luật, em phải để tự họ làm theo ý họ. Chị tin chắc với thời gian anh ấy sẽ có ảnh hưởng lớn, nhưng anh ấy hoàn toàn không biết trước được khi nào.

Emma lắng nghe, rồi lạnh lùng nói:

Đợi khi anh ấy đến đây, em mới biết rõ.

Chị Weston tiếp:

Anh ấy có thể có nhiều ảnh hưởng ở vài điểm, còn ở vài điểm khác thì ảnh hưởng rất ít: trong số các điểm này, nằm ngoài tầm tay của bà ấy, có lẽ là trường hợp anh ta đến thăm anh chị.