Các Trận Chiến Làm Thay Đổi Thế Giới
Chương 16: Trận SARATOGA 1777: Thuộc địa Hoa Kỳ chống lại Đế quốc Anh
I. Giới thiệu:
Từ thời Elisabeth I nước Anh với sự trị vì của nhà Tudor đã trở thành một đại đế quốc, sau đó với cuộc cách mạng tư sản Anh càng khiến cho nước Anh trở nên vượt trội. người Anh bắt đầu đi xâm lược khắp nơi trên thế giới. đồng thời ở bắc mỹ họ cũng giành được nhiều thuộc địa như: Quebec từ tay người Pháp, toàn vùng Canada, 13 bang miền đông của Mỹ hiện nay: như Michigan, Mâsachussett, Rhode Island, New Amsterdam( ngày nay là New York, chiếm được của người Hà Lan), Virginia, North Carolina, South Carolina, new Jersey, Conecticut, New Hamshire, Pensynnvania, Delaware,Maine, maryland....
Vào những năm đầu thế kỷ 18 sự áp bức của vua tăng lên đối với các thuộc địa ở tân thế giới, các loại thuế tăng cao, sự va chạm bắt đầu xảy ra giữa dân thuộc địa và mẫu quốc dẫn đến năm 1775 công nhân tại cảng Bôston đã ném hàng hóa của Anh xuống biển. hành động này khiến hạm đội Anh bắt đầu phong tỏa 13 thuộc địa để trừng phạt, lúc này dân thuộc địa tức giận và quyết định tách khỏi nước Anh giành độc lập, một hội đồng bao gồm: George Washington, Thomas Jefferson, Benjamin Franklin,John Adams, James Madison, George Clinton..... cùng nhau ra bản tuyên ngôn độc lập hoa kỳ và tuyên bố thành lập nước công hòa mang tên: Hợp chúng quốc Châu Mỹ(the unted state of America: USA), thủ đô tại New York vào ngày 4/7/1776
Những điều này khiến cho mẫu quốc Anh tức giận và định dìm cuộc nổi loạn này trong biển máu. họ lập tức cử quân sang để xóa bỏ cuộc đấu tranh giành độc lập này, với lực lượng mạnh nhất và giỏi nhất của họ là lính Áo Đỏ(RED Coat). cùng đồng minh của họ Prussia.
Người Mỹ cũng muốn tìm đồng minh họ liền đề cử George Washington làm tổng thống, Benjamin Franklin làm ngoại trưởng và đi sang Pháp và Tây Ban Nha để tìm kiếm đồng minh. tuy nhiên Franklin phải chờ đợi khá lâu do người Pháp phải chờ đợi một chiến thắng khả dĩ trước khi giúp đỡ người Mỹ (tức người Mỹ phải chứng Minh khả năng thắng được trong cuộc chiến).
Suốt năm đầu tiên cuộc chiến tổng tư lênh George Washington đều không thể dành một chiến thắng nào trên chiến trường và họ phải rút dần trước sự tấn công mãnh liệt của quân Anh, bị quân Anh hình thành thế hai gọng kìm 1 gọng kìm đánh từ phía Canada xuống, một gọng kìm đổ bộ lên South Carolina và đánh từ dưới lên. tuy nhiên cánh phía nam bị giữ chân ở Charlotteville.
Mùa đông 1776 quân Anh đề ra chiến lược gửi một đạo quân mạnh tiến xuống vùng hồ Champlain rồi sau đó tấn công vào thủ đô kháng chiến của 13 thuộc địa vùng New England. nhằm kết thúc cuộc chiến do gọng kìm phía Nam đang bị cầm chân ở Charlotteville
II. Các bên tham chiến"
1. Phe Anh và Đồng Minh: tổng cộng 5000 quân. mặc đồng phục đỏ, quân Phổ mặc đồng phục xanh và giáp trước ngực
Tổng chỉ huy: Trung tướng John Burgoyne
Đại tá Lord Balcarres chỉ huy các sư đoàn 9th, 20th, 21st, 24th, 29th, 31st, 47th, 53rd, 62nd như một cánh quân độc lập.
đại tá Acland cùng chỉ huy các sư đoàn này.
sư đoàn của Breyman’s Jägers.
sư đoàn của Riedesel.
sư đoàn Specht.
sư đoàn Rhetzs.
sư đoàn pháo binh Hessen Hanau.
2. phe USA: khoảng 12000- 14000 lính chủ yếu là lính phi chính quy. quân chính quy mặc áo xanh, quân còn lại mặc đủ kiểu.
chỉ huy:
trung tướng Horatio Gates và thiếu tướng Benedict Arnold
quân Mỹ chia làm 3 cánh quân:
a. cánh trái: chỉ huy trung tướng Horatio Gates.
trung đoàn glover.
sư đoàn Nixon
trung đoàn Paterson
b. trung quân:
trung đoàn Learned.
sư đoàn Massachussett Bailey.
sư đoàn Massachussett Jackson.
sư đoàn Massachussett Wesson.
trung đoàn New York Livington.
c. cánh phải:
chỉ huy trung tướng Benedict Arnold
trung đoàn Poor.
Sư đoàn 1 new hamshire Ciley.
sư đoàn 2 new hamshire Hale
sư đoàn 3 new hamshire Scamell.
sư đoàn New York Van Cortlandt.
sư đoàn new york Livington.
Connecticut Milita.
Morgan Rifleman.
bộ binh nhẹ Dearborn.
III. Diễn biến:
Người anh gửi thêm quân tiếp viện đến Canada bằng đạo quân bunswick bộ binh hang nhẹ và pháo binh.
Tướng Burgoyne chỉ huy sư đoàn thiện chiến nhất đến khu vực hồ champlain, chiếm được pháo đài Ticonderoga, tiến tới bờ sông Hudson và tiếp tục hành quân xuống New England.
Bá tước Germaine và Burgoyne hy vọng rằng cánh quân thứ hai của trung tướng Clinton sẽ bắc tiến từ phía new York. tuy nhiên lại không có một lệnh điều động nào được gửi tới tay tướng Howie đang lãnh đạo quân anh tại new york, để chắc chắn về cánh quân thứ hai này.đồng thời tướng Howie lại có một chiến lược riêng nhằm tiến chiếm Pensyvannia và thành phố Philadenphia.
Burgoyne bắt đầu hành quân từ sông Lawrence vào cuối tháng 6/1777, tiến đến chân pháo đài Ticonderonga và ngày 1/7/1777. chỉ huy người Mỹ ơ đây quyết định bỏ pháo đài rút đi trước khi liên quân Anh- Phổ tiến đến.
Trong lúc này thiếu tá St Leger chỉ huy một lực lượng đột kích của anh tiến tới sông Mohawk từ hồ Erie.
ngày 10/7/1777 Burgoyne tiến tới skenesboro và giải tỏa được con đường huyết mạch cho việc cung cấp nhu yếu phẩm và giải phóng được con đường để hành quân về phía nam.
Tướng Schuyler, lui quân về Stillwater cách thành phố anbany 30 dặm, thành phố này chính là mục tiêu chính của cuộc hành quân Burgoyne.
và các chỉ huy người mỹ cũng để lại dân quân và quân du kích đeo bám phá hoại suốt đường hành quân của quân Anh.
Để tiếp thêm nhu yếu phẩm và ngựa Burgoyne yêu cầu đại tá Baum cùng 500 lính đột kích thị trấn Bennington, New Hamshire. còn bản thân Burgoyne thì tiến đến Sâratoga trên bờ sông Hudson để hạ trại. đạo quân của Baum bị dân quân Mỹ tiến đánh và tiêu diệt. đạo quân của đại tá breymann cũng bị tập kích và nhận nhiều thương vong.
Phía kia St Leger rất khó khăn trên đường tiến quân vì gặp phải chống đối từ đồng minh người Anh điêng và sự quấy nhiễu của tướng Benedict Arnold khiến Leger phải bỏ kế hoạch tiến đến sông Mohawk.
Vị trí đóng quân của Burgoyne quá tệ khi bị bao vây bởi dân quân, lương thực cạn dần, và ông ta không thể bỏ dở kế hoạch để rút đi mà bị buộc phải tiến tiếp về phương nam.
gày 13/9/1777 sau khi thu thập đủ lương thực Burgoyne cùng đạo quân của mình cắt ngang rừng để tiếp tục cuộc hành quân.
Ngày 19/9/1777 Burgoyne tiến đến được trại của người Mỹ tại đỉnh đồi Bemis Height ở phía tây sông hudson.
Quân Anh tiến đánh quân của Horatio Gates bằng 3 cánh: 1 cánh tấn công bằng đường sông chỉ huy bởi Redesel, cánh giữa do Burgoyne chỉ huy, cánh còn lại do fraser chỉ huy đi vòng đánh tập hậu cánh quân phía trái của quân mỹ. mục đích là nhằm chiếm được đỉnh đồi ở khu vực Bemis Height.
Arnold áp lực Gates rời trại ra ứng chiến, GAtes miễn cưỡng ra tiếp chiến vì ông ta nhận thấy nguy cơ khi phải rời trại.
Burgoyne chỉ huy cánh quân của mình tiến đánh, bên phải là cánh quân của Fraser đánh tập sườn trái của quân Mỹ.quân Redesel di chuyển dọc bờ sông tiến lên khu vực này của trận chiến được biết dưới tên Freeman"s Farm, và người anh chỉ chiếm lĩnh được trận địa khi màn đêm buông xuống.
Ngày tiếp theo các sỹ quan cấp dưới yêu cầu Burgoyne mở cuộc tiến công mới vào quân Mỹ vì họ cho rằng với chiến bại của ngày hôm trước thì quân Mỹ đã hỗn loạn và mệt mỏi dễ dàng cho quân anh chiến thắng hơn.
Mặc dù ban đầu bị cám dỗ bởi đề nghị hấp dẫn này nhưng cuối cùng Burgoyne không chấp nhận và ở yên trong trại cạnh bờ sông Hudson.
Cũng trong ngày Burgoyne nhận được tin kho lương của mình tại hồ George bị quân Mỹ cướp phá, Burgoyne định dùng sách lược an toàn rút lui về pháo đài Ticonderonga, tuy nhiên ông ta lại nhận được tin về tướngClinton đang tiến đến từ New york nên ông ta quyết định ở lại.
ngày 7/10/1777 thay vì tiến quân thành công như định thì Clinton lại bị cầm chân không thể tiến đến sông Hudson. điều này khiến burgoyne quyết định một cuộc tấn công nhằm vào quân mỹ ở Bemis Height.
Lúc này Gates được tăng viện thêm và có khoảng 12000 quân để đánh với 4000 quân anh- phổ.
mặc dù burgoyne miêu tả trận đánh này là sự phục hưng cho sức mạnh của anh nếu chiếm được Ngọn đồi phía tây của khu vực Bemis Height.
quân thám báo Mỹ báo về cho chỉ huy về tình hình tập hợp của quân anh tại cánh đồng lúa mỳ gần Freeman"s Farm.
Ngay lập tức đội quân của Morgan được lệnh tấn công. và nhanh chóng được sự trợ giúp từ các sư đoàn khác của Arnold. quân Mỹ lúc này số lượng đông hơn hẳn đã đẩy lùi cuộc tiến công của quân Anh- Phổ.
Quân Burgoyne đại bại rồi lui về trại của mình. ngày hôm sau Burgoyne quyết định lui về trại ở Saratoga. nhưng quân Burgoyne lại tiếp tục bị bao vây. Burgoyne chờ đợi và hy vọng quân Clinton có thể tới nên đã bỏ qua cơ hội để chạy về pháo đài Ticonderonga. nhưng khó khăn nhất đó là sự liên lạc của hai đạo quân này gần như bị cắt đứt khi các liên lạc viên của quân anh liên tục bị bắt và tử hình.
Burgoyne tiếp tục chờ đợi Clinton cho đến 17/10/1777 lúc đó quân của Gates được tăng viện lên đến 18000-20000 người. lúc này Burgoyne bị buộc phải ký lệnh đầu hàng Gates.
IV. Kết quả:
Về phía quân anh với 7000 quân tiến từ Canada khi trở về chỉ còn 3500 lính còn đủ khả năng chiến đấu.
Về phía mỹ thì không thống kê được.
Sau trận này Pháp và tây ban nha nhảy vào cuộc chiến.
Đây là chiến thắng đầu tiên và là chiến thắng quan trọng nhất trong việc thành lập một đại cường quốc hiện đại: Hoa Kỳ.
Từ thời Elisabeth I nước Anh với sự trị vì của nhà Tudor đã trở thành một đại đế quốc, sau đó với cuộc cách mạng tư sản Anh càng khiến cho nước Anh trở nên vượt trội. người Anh bắt đầu đi xâm lược khắp nơi trên thế giới. đồng thời ở bắc mỹ họ cũng giành được nhiều thuộc địa như: Quebec từ tay người Pháp, toàn vùng Canada, 13 bang miền đông của Mỹ hiện nay: như Michigan, Mâsachussett, Rhode Island, New Amsterdam( ngày nay là New York, chiếm được của người Hà Lan), Virginia, North Carolina, South Carolina, new Jersey, Conecticut, New Hamshire, Pensynnvania, Delaware,Maine, maryland....
Vào những năm đầu thế kỷ 18 sự áp bức của vua tăng lên đối với các thuộc địa ở tân thế giới, các loại thuế tăng cao, sự va chạm bắt đầu xảy ra giữa dân thuộc địa và mẫu quốc dẫn đến năm 1775 công nhân tại cảng Bôston đã ném hàng hóa của Anh xuống biển. hành động này khiến hạm đội Anh bắt đầu phong tỏa 13 thuộc địa để trừng phạt, lúc này dân thuộc địa tức giận và quyết định tách khỏi nước Anh giành độc lập, một hội đồng bao gồm: George Washington, Thomas Jefferson, Benjamin Franklin,John Adams, James Madison, George Clinton..... cùng nhau ra bản tuyên ngôn độc lập hoa kỳ và tuyên bố thành lập nước công hòa mang tên: Hợp chúng quốc Châu Mỹ(the unted state of America: USA), thủ đô tại New York vào ngày 4/7/1776
Những điều này khiến cho mẫu quốc Anh tức giận và định dìm cuộc nổi loạn này trong biển máu. họ lập tức cử quân sang để xóa bỏ cuộc đấu tranh giành độc lập này, với lực lượng mạnh nhất và giỏi nhất của họ là lính Áo Đỏ(RED Coat). cùng đồng minh của họ Prussia.
Người Mỹ cũng muốn tìm đồng minh họ liền đề cử George Washington làm tổng thống, Benjamin Franklin làm ngoại trưởng và đi sang Pháp và Tây Ban Nha để tìm kiếm đồng minh. tuy nhiên Franklin phải chờ đợi khá lâu do người Pháp phải chờ đợi một chiến thắng khả dĩ trước khi giúp đỡ người Mỹ (tức người Mỹ phải chứng Minh khả năng thắng được trong cuộc chiến).
Suốt năm đầu tiên cuộc chiến tổng tư lênh George Washington đều không thể dành một chiến thắng nào trên chiến trường và họ phải rút dần trước sự tấn công mãnh liệt của quân Anh, bị quân Anh hình thành thế hai gọng kìm 1 gọng kìm đánh từ phía Canada xuống, một gọng kìm đổ bộ lên South Carolina và đánh từ dưới lên. tuy nhiên cánh phía nam bị giữ chân ở Charlotteville.
Mùa đông 1776 quân Anh đề ra chiến lược gửi một đạo quân mạnh tiến xuống vùng hồ Champlain rồi sau đó tấn công vào thủ đô kháng chiến của 13 thuộc địa vùng New England. nhằm kết thúc cuộc chiến do gọng kìm phía Nam đang bị cầm chân ở Charlotteville
II. Các bên tham chiến"
1. Phe Anh và Đồng Minh: tổng cộng 5000 quân. mặc đồng phục đỏ, quân Phổ mặc đồng phục xanh và giáp trước ngực
Tổng chỉ huy: Trung tướng John Burgoyne
Đại tá Lord Balcarres chỉ huy các sư đoàn 9th, 20th, 21st, 24th, 29th, 31st, 47th, 53rd, 62nd như một cánh quân độc lập.
đại tá Acland cùng chỉ huy các sư đoàn này.
sư đoàn của Breyman’s Jägers.
sư đoàn của Riedesel.
sư đoàn Specht.
sư đoàn Rhetzs.
sư đoàn pháo binh Hessen Hanau.
2. phe USA: khoảng 12000- 14000 lính chủ yếu là lính phi chính quy. quân chính quy mặc áo xanh, quân còn lại mặc đủ kiểu.
chỉ huy:
trung tướng Horatio Gates và thiếu tướng Benedict Arnold
quân Mỹ chia làm 3 cánh quân:
a. cánh trái: chỉ huy trung tướng Horatio Gates.
trung đoàn glover.
sư đoàn Nixon
trung đoàn Paterson
b. trung quân:
trung đoàn Learned.
sư đoàn Massachussett Bailey.
sư đoàn Massachussett Jackson.
sư đoàn Massachussett Wesson.
trung đoàn New York Livington.
c. cánh phải:
chỉ huy trung tướng Benedict Arnold
trung đoàn Poor.
Sư đoàn 1 new hamshire Ciley.
sư đoàn 2 new hamshire Hale
sư đoàn 3 new hamshire Scamell.
sư đoàn New York Van Cortlandt.
sư đoàn new york Livington.
Connecticut Milita.
Morgan Rifleman.
bộ binh nhẹ Dearborn.
III. Diễn biến:
Người anh gửi thêm quân tiếp viện đến Canada bằng đạo quân bunswick bộ binh hang nhẹ và pháo binh.
Tướng Burgoyne chỉ huy sư đoàn thiện chiến nhất đến khu vực hồ champlain, chiếm được pháo đài Ticonderoga, tiến tới bờ sông Hudson và tiếp tục hành quân xuống New England.
Bá tước Germaine và Burgoyne hy vọng rằng cánh quân thứ hai của trung tướng Clinton sẽ bắc tiến từ phía new York. tuy nhiên lại không có một lệnh điều động nào được gửi tới tay tướng Howie đang lãnh đạo quân anh tại new york, để chắc chắn về cánh quân thứ hai này.đồng thời tướng Howie lại có một chiến lược riêng nhằm tiến chiếm Pensyvannia và thành phố Philadenphia.
Burgoyne bắt đầu hành quân từ sông Lawrence vào cuối tháng 6/1777, tiến đến chân pháo đài Ticonderonga và ngày 1/7/1777. chỉ huy người Mỹ ơ đây quyết định bỏ pháo đài rút đi trước khi liên quân Anh- Phổ tiến đến.
Trong lúc này thiếu tá St Leger chỉ huy một lực lượng đột kích của anh tiến tới sông Mohawk từ hồ Erie.
ngày 10/7/1777 Burgoyne tiến tới skenesboro và giải tỏa được con đường huyết mạch cho việc cung cấp nhu yếu phẩm và giải phóng được con đường để hành quân về phía nam.
Tướng Schuyler, lui quân về Stillwater cách thành phố anbany 30 dặm, thành phố này chính là mục tiêu chính của cuộc hành quân Burgoyne.
và các chỉ huy người mỹ cũng để lại dân quân và quân du kích đeo bám phá hoại suốt đường hành quân của quân Anh.
Để tiếp thêm nhu yếu phẩm và ngựa Burgoyne yêu cầu đại tá Baum cùng 500 lính đột kích thị trấn Bennington, New Hamshire. còn bản thân Burgoyne thì tiến đến Sâratoga trên bờ sông Hudson để hạ trại. đạo quân của Baum bị dân quân Mỹ tiến đánh và tiêu diệt. đạo quân của đại tá breymann cũng bị tập kích và nhận nhiều thương vong.
Phía kia St Leger rất khó khăn trên đường tiến quân vì gặp phải chống đối từ đồng minh người Anh điêng và sự quấy nhiễu của tướng Benedict Arnold khiến Leger phải bỏ kế hoạch tiến đến sông Mohawk.
Vị trí đóng quân của Burgoyne quá tệ khi bị bao vây bởi dân quân, lương thực cạn dần, và ông ta không thể bỏ dở kế hoạch để rút đi mà bị buộc phải tiến tiếp về phương nam.
gày 13/9/1777 sau khi thu thập đủ lương thực Burgoyne cùng đạo quân của mình cắt ngang rừng để tiếp tục cuộc hành quân.
Ngày 19/9/1777 Burgoyne tiến đến được trại của người Mỹ tại đỉnh đồi Bemis Height ở phía tây sông hudson.
Quân Anh tiến đánh quân của Horatio Gates bằng 3 cánh: 1 cánh tấn công bằng đường sông chỉ huy bởi Redesel, cánh giữa do Burgoyne chỉ huy, cánh còn lại do fraser chỉ huy đi vòng đánh tập hậu cánh quân phía trái của quân mỹ. mục đích là nhằm chiếm được đỉnh đồi ở khu vực Bemis Height.
Arnold áp lực Gates rời trại ra ứng chiến, GAtes miễn cưỡng ra tiếp chiến vì ông ta nhận thấy nguy cơ khi phải rời trại.
Burgoyne chỉ huy cánh quân của mình tiến đánh, bên phải là cánh quân của Fraser đánh tập sườn trái của quân Mỹ.quân Redesel di chuyển dọc bờ sông tiến lên khu vực này của trận chiến được biết dưới tên Freeman"s Farm, và người anh chỉ chiếm lĩnh được trận địa khi màn đêm buông xuống.
Ngày tiếp theo các sỹ quan cấp dưới yêu cầu Burgoyne mở cuộc tiến công mới vào quân Mỹ vì họ cho rằng với chiến bại của ngày hôm trước thì quân Mỹ đã hỗn loạn và mệt mỏi dễ dàng cho quân anh chiến thắng hơn.
Mặc dù ban đầu bị cám dỗ bởi đề nghị hấp dẫn này nhưng cuối cùng Burgoyne không chấp nhận và ở yên trong trại cạnh bờ sông Hudson.
Cũng trong ngày Burgoyne nhận được tin kho lương của mình tại hồ George bị quân Mỹ cướp phá, Burgoyne định dùng sách lược an toàn rút lui về pháo đài Ticonderonga, tuy nhiên ông ta lại nhận được tin về tướngClinton đang tiến đến từ New york nên ông ta quyết định ở lại.
ngày 7/10/1777 thay vì tiến quân thành công như định thì Clinton lại bị cầm chân không thể tiến đến sông Hudson. điều này khiến burgoyne quyết định một cuộc tấn công nhằm vào quân mỹ ở Bemis Height.
Lúc này Gates được tăng viện thêm và có khoảng 12000 quân để đánh với 4000 quân anh- phổ.
mặc dù burgoyne miêu tả trận đánh này là sự phục hưng cho sức mạnh của anh nếu chiếm được Ngọn đồi phía tây của khu vực Bemis Height.
quân thám báo Mỹ báo về cho chỉ huy về tình hình tập hợp của quân anh tại cánh đồng lúa mỳ gần Freeman"s Farm.
Ngay lập tức đội quân của Morgan được lệnh tấn công. và nhanh chóng được sự trợ giúp từ các sư đoàn khác của Arnold. quân Mỹ lúc này số lượng đông hơn hẳn đã đẩy lùi cuộc tiến công của quân Anh- Phổ.
Quân Burgoyne đại bại rồi lui về trại của mình. ngày hôm sau Burgoyne quyết định lui về trại ở Saratoga. nhưng quân Burgoyne lại tiếp tục bị bao vây. Burgoyne chờ đợi và hy vọng quân Clinton có thể tới nên đã bỏ qua cơ hội để chạy về pháo đài Ticonderonga. nhưng khó khăn nhất đó là sự liên lạc của hai đạo quân này gần như bị cắt đứt khi các liên lạc viên của quân anh liên tục bị bắt và tử hình.
Burgoyne tiếp tục chờ đợi Clinton cho đến 17/10/1777 lúc đó quân của Gates được tăng viện lên đến 18000-20000 người. lúc này Burgoyne bị buộc phải ký lệnh đầu hàng Gates.
IV. Kết quả:
Về phía quân anh với 7000 quân tiến từ Canada khi trở về chỉ còn 3500 lính còn đủ khả năng chiến đấu.
Về phía mỹ thì không thống kê được.
Sau trận này Pháp và tây ban nha nhảy vào cuộc chiến.
Đây là chiến thắng đầu tiên và là chiến thắng quan trọng nhất trong việc thành lập một đại cường quốc hiện đại: Hoa Kỳ.
Tác giả :
Nhiều tác giả